Czyżkówko: Tu produkowano zapałki i była willa…

Czyżkówko 31 maj 2022 | kd

fot. Projekty nieistniejącej willi przy ul. Grunwaldzkiej 207 w Bydgoszczy, 1921 r.; zbiory Archiwum Państwowego w Bydgoszczy

Przynajmniej część bydgoszczan, zwłaszcza mieszkańców Czyżkówka pamięta okazałą willę zwaną też pałacykiem przy ulicy Grunwaldzkiej 207.

Dawno temu jej bryła intrygowała mnie i pobudzała wyobraźnię. Ta tajemnicza wówczas dla mnie willa powstała po tym jak 26 maja 1920 roku zawiązało się w Bydgoszczy Towarzystwo Akcyjne „Promień”. Spółkę, której celem była fabrykacja i hurtowy handel zapałkami oraz wyrobami pokrewnymi założyły miejscowe banki Bydgoski, Ludowy, Przemysłowy, oraz bydgoscy kupcy Maksymilian Sentkowski, Stefan Stawiński, Jan Ostrowski i dyrektor Leon Figiel.

Wyemitowano akcje, pozyskując środki na wybudowanie zespołu fabrycznego wraz z okazałą willą dla dyrektora zakładu. W 1921 roku uruchomiono produkcję zapałek. W lipcu tegoż roku zatwierdzone zostały projekty domu dla dyrektora autorstwa przedsiębiorcy budowalnego Władysława Gacy.

30 maja 1927 roku zarząd i akcjonariusze dobrze prosperującego przedsiębiorstwa zmuszeni zostali do podjęcia decyzji o rozwiązaniu i likwidacji Towarzystwa Akcyjnego, ponieważ Fabryka zapałek została przeznaczona do wykupu na rzecz Państwowego Monopolu Zapałczanego. Automatycznie tracili główny dział produkcji, który zapewniał im zyski. Co ciekawe likwidacja firmy trwała dłużej niż jej działanie, bowiem „Promień” ostatecznie przestał istnieć w 1937 roku.

Po II wojnie światowej na terenie po fabryce zapałek rozlokowałą się Bydgoska Fabryka Urządzeń Chłodniczych „BYFAUCH”. Piękna willa powoli popadała w ruinę, aż została rozebrana…

Opracowanie: Bogna Derkowska-Kostkowska/Kujawsko Pomorskie Centrum Kulturalne