Wydarzenia 21 sty 2020 | Redaktor
Bydgoszczanie Stulecia uhonorowani. 25 osób z lat 1920-2020 [ZDJĘCIA]

fot. Maczu

Po pięć osób z każdego dwudziestolecia, począwszy od 1920 roku, wybrano do grona „Bydgoszczan Stulecia”. Laureatów plebiscytu poznaliśmy na gali, która 20 stycznia odbyła się w Filharmonii Pomorskiej.

Kandydatury związanych z miastem i zasłużonych dla niego postaci za pośrednictwem mediów zgłaszali mieszkańcy. Z ich propozycji 25 nazwisk wyłoniła ostatecznie kapituła konkursowa.

Nagrodzeni otrzymali Medal Prezydenta Bydgoszczy, stworzony przez Michała Kubiaka.

O zabranie głosu w imieniu laureatów poproszono Rafała Blechacza, zwycięzcę  XV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina.

fot. Maczu

– Działamy w różnych dziedzinach, różnych płaszczyznach, ale jest wiele podobieństw, wiele cech, które nas łączą – mówił pianista. – Myślę, że najbardziej istotnym wspólnym mianownikiem naszych działań jest po prostu drugi człowiek, służba drugiemy człowiekowi: wzbudzanie w nim radości, poczucia wspólnoty, przybliżanie go do piękna, do dobra. To niezwykle ważne, by te nasze poczynania zawodowe, i nie tylko, ukierunkowane były własnie na drugiego człowieka*.

fot. Maczu

Zgromadzeni w filharmonii wysłuchali także części artystycznej i skosztowali jubileuszowego tortu.

Poniżej pełna lista laureatów – Bydgoszczan Stulecia:

Dwudziestolecie międzywojenne

  • Leon Wyczółkowski - malarz, grafik i rysownik, jeden z czołowych przedstawicieli Młodej Polski w nurcie malarstwa realistycznego. Zgodnie z jego ostatnią wolą, miastu przekazanych zostało ponad 400 prac artysty. Od 1946 r. jest patronem Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy.
  •  Jan Teska - założyciel, wydawca i redaktor „Dziennika Bydgoskiego”, głównego pisma polskiego ukazującego w mieście od 1907 r. W Bydgoszczy czynnie włączył się w nurt działań narodowo-społecznych polskich bydgoszczan. Został sekretarzem Polskiej Rady Ludowej na miasto Bydgoszcz i okolice.
  • Bernard Śliwiński – doktor praw, powstaniec wielkopolski, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego. Jako Prezydent Bydgoszczy w latach 1922-1930 przyczynił się do rozwoju miasta, doprowadził do uzyskania przez miejskie szkoły średnie pełnych praw szkół państwowych. Wspierał działania zmierzające do utworzenia w Bydgoszczy Muzeum Miejskiego.
  •  Leon Barciszewski - prezydent Bydgoszczy w latach 1932-1939, wiceprezes Związku Związków Komunalnych Kas Oszczędności w 1939 roku, członek sejmiku wojewódzkiego w Poznaniu w 1927 roku. Przeciwstawiał się dyskryminacji Bydgoszczy uprawianej przez poznańskie władze wojewódzkie.
  • Marian Rejewski - matematyk i kryptolog, który w 1932 roku złamał kod Enigmy, najważniejszej maszyny szyfrującej używanej przez hitlerowskie Niemcy. Umożliwiło to odczytanie przez Brytyjczyków niemieckiej korespondencji i w konsekwencji znacznie przyczyniło się do wygrania przez aliantów II wojny światowej.

Prezydent Rafał Bruski postanowił dodatkowo wyróżnić Jana Maciaszka, który z ramienia rządu polskiego najpierw obserwował poczynania niemieckiego ratusza w czasie przygotowań do oddania władzy Polakom, a następnie został pierwszym polskim prezydentem miasa - w trudnych warunkach pracował nad odbudową polskości.

Lata 1940 – 1959

  • Jerzy Rupniewski - malarz, w listopadzie 1920 r. zamieszkał w Bydgoszczy, malował widoki miast, stare domy i ulice, Wenecję Bydgoską, zabytki i ich szczegóły. Poszukując tematów, wiele podróżował po Europie, portretował rybaków, robotników czy sprzedawców. Nazywany bydgoskim Canalettem.
  • Konrad Pałubicki - współtwórca orkiestry przy Rozgłośni Polskiego Radia i Pomorskiej Orkiestry Symfonicznej, kompozytor Hejnału Bydgoskiego (1946) i licznych dzieł symfonicznych, instrumentalnych i pieśni. Profesor gdańskiej Akademii Muzycznej i Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy – obecnie Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
  • Leszek Jan Malinowski - żołnierz AK, uczestnik operacji „Ostra Brama”, od 1946 r. związany z Bydgoszczą. Nauczyciel, dyrektor szkoły, wicekurator, wykładowca w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Bydgoszczy. Założyciel Nauczycielskiej Spółdzielni Mieszkaniowej i społecznik.
  • Roman Träger - jego rodzina, mając austriacki korzenie, w czasie wojny przyjęła niemieckie obywatelstwo. Wcielony do Wehrmachtu pełnił służbę na wyspie Uznam, będąc zakonspirowanym agentem wywiadu AK. Zdobył szczegółowe informacje o produkcji i testach broni rakietowej V-1 i V-2, w efekcie lotnictwo brytyjskie dokonało nalotu na zakłady w ramach tzw. Operacji Kusza.
  • Leszek Biały - podporucznik Armii Krajowej, podczas II wojny światowej był szefem łączności Okręgu Pomorskiego AK. Po wyzwoleniu Bydgoszczy został pracownikiem węzła radiowego. Aresztowany w lutym 1945 r., jego dalsze losy są nieznane. Dopiero w październiku 1956 r. jego szczątki odkryto w piwnicy budynku UB przy ul. Markwarta.

Dwudziestolecie 1960-1979

  • Teodor Kocerka - wioślarz, dwukrotny brązowy medalista olimpijski (1952, 1960) i pięciokrotny medalista mistrzostw Europy. Wiosłowania wyuczył się w Bydgoskim Towarzystwie Wioślarskim. Absolwent i wykładowa Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Popularny Tojo.
  • Kazimierz Karabasz - rodowity bydgoszczanin, twórca polskiej szkoły dokumentu, zasłynął przede wszystkim filmami z tzw. Czarnej serii. Profesor sztuki filmowej, wykładowca i dziekan Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, uhonorowany Autografem Bydgoskim.
  • Jerzy Sulima-Kamiński - pisarz, poeta i dziennikarz radiowy związany z Bydgoszczą. Zanim trafił do Rozgłośni Polskiego Radia w Bydgoszczy, pracował jako konstruktor w Bydgoskiej Fabryce Maszyn i w Romecie. Powszechne uznanie zyskał trylogią bydgoską pt. „Most Królowej Jadwigi”, wydaną w 1981 roku, jako dzieło jednotomowe.
  • Zdzisław Krzyszkowiak - lekkoatleta, biegacz długodystansowy, lider stworzonego przez trenera Jana Mulaka polskiego Wunderteamu, zawodnik m.in. „Zawiszy”, mistrz olimpijski, rekordzista świata, mistrz Europy. Najlepszy sportowiec Polski 1958 r. Patron bydgoskiego stadionu „Zawiszy”.
  • Andrzej Szwalbe - z wykształcenia prawnik, nade wszystko jednak działacz społeczny i kulturalny, organizator życia muzycznego w mieście, przez 40 lat dyr. Filharmonii Pomorskiej, do budowy której doprowadził, honorowy obywatel Bydgoszczy, współtwórca Akademii Muzycznej i bydgoskiego BWA.

Lata 1980 – 1999

  • Jan Domaniewski - profesor nauk medycznych, patomorfolog, współtwórca i pierwszy rektor Akademii Medycznej w Bydgoszczy. Jako 13-latek wstąpił do Szarych Szeregów, w powstaniu warszawskim w stopniu kaprala podchorążego walczył na Żoliborzu.Prezes Związku Powstańców Warszawskich w Bydgoszczy.
  • Tadeusz Nowakowski - pisarz i publicysta, działacz polski na uchodźstwie, honorowy obywatel Bydgoszczy, jako dziennikarz Radia Wolna Europa relacjonował pielgrzymki Jana Pawła II. W 1990 r. po powrocie z emigracji był inicjatorem powstania i pierwszym prezesem Światowego Związku Bydgoszczan.
  • Zygmunt Mackiewicz - chirurg, profesor n. med., współtwórca Akademii Medycznej im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy. Przez ponad dwadzieścia lat kierował Kliniką Chirurgii Ogólnej i Naczyń na tej uczelni. Inicjator i pierwszy przewodniczący Stowarzyszenia Odbudowy Fontanny Potop.  
  • Jan Rulewski - związkowiec, przewodniczący Regionu Bydgoskiego „Solidarności”. Pobity przez funkcjonariuszy MO w czasie tzw. wydarzeń bydgoskich w marcu 1981. Internowany w stanie wojennym za działalność opozycyjną. Poseł na Sejm I, II i III kadencji, senator VII, VIII i IX kadencji.
  • Zbigniew Boniek - należy do grona stu najlepszych piłkarzy na świece według FIFA. Uczestnik 3. turniejów finałowych mistrzostw świata: Zdobywca m.in. Pucharu Europy, Pucharu Zdobywców Pucharów i Superpucharu Europy. Wychowanek bydgoskiego Zawiszy. Obecnie prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej.

 

Lata 2000 – 2020

  • Maciej Figas - dyrygent, od 1992 r. dyrektor naczelny Opery Nova w Bydgoszczy, w 2019 r. otrzymał tytuł naukowy doktora. Inicjator corocznego, odbywającego się od 1994 r. Bydgoskiego Festiwalu Operowego. Wprowadził przedstawienia do nowo wybudowanego gmachu Opery przy ul. Focha. Laureat Bydgoskich Autografów.
  • Rafał Blechacz - polski pianista, w 2005 r., jako drugi Polak w historii, został zwycięzcą Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. Jego wybitny talent podziwiany jest przez publiczność największych i najważniejszych sal koncertowych Europy, Ameryki i Azji. Laureat Bydgoskich Autografów.
  • Adam Sowa - mistrz piekarski i cukierniczy, współwłaściciel, wraz z żoną i dziećmi, firmy rodzinnej Cukiernia Sowa, założonej przez jego rodziców w 1946 r. Sieć obecnie tworzy 160 sklepów w Polsce i za granicą, prowadzi też działalność w zakresie zarządzania nieruchomościami i obiektami noclegowymi. Laureat Bydgoskich Autografów.
  • Marek Harat - neurochirurg, profesor nauk medycznych, kierownik Kliniki Neurochirurgii szpitala wojskowego w Bydgoszczy, pułkownik rezerwy. Autor szeregu publikacji oraz nowatorskich zabiegów neurochirurgicznych (również psychochirurgicznych), w tym związanych z głęboką stymulacją mózgu. Laureat Bydgoskich Autografów.
  • Tomasz Gollob - żużlowiec, w latach 1995–2013 uczestnik cyklu Grand Prix IMŚ. Jeden z najbardziej utytułowanych na świecie reprezentantów tej dyscypliny sportu. 7-krotny mistrz świata w jeździe na żużlu (raz indywidualnie w sezonie 2010 i 6 razy z drużyną narodową). Wychowanek bydgoskiej Polonii, laureat Bydgoskich Autografów.

*Cytat wypowiedzi Rafała Blechacza w oparciu o wideo zamieszczone przez Polskie Radio Pomorza i Kujaw. 

Redaktor

Redaktor Autor

Redaktor