Dziadek do orzechów

W końcowych latach życia Piotra Czajkowskiego,kontrastujące ze sławą,otaczającym go szacunkiem i uznaniem,było narastające przygnębienie artysty. Bez pracy twórczej życie było dla niego niemozliwe. Gdy dyrektorem stołecznych teatrów Petersburga został wykształcony i artystycznie utalentowany Iwan Wsiewołożski, bardzo przychylny kompozytorowi, kierował do niego liczne zamówienia na opery i balety. Na ostatnie osiem lat życia Czajkowskiego przypada powstanie tak wielkich dzieł jak m.in. opery Dama Pikowa, Jolanta oraz balety Śpiąca królewna i Dziadek do orzechów. Francuski przekład baśni E.T.A.Hoffmanna "Dziadek do orzechów" stał się inspiracją dla Czajkowskiego do skomponowania baletu pod tym samym tytułem do libretta Mariusa Petipy i Iwana Wsiewołożskiego. Rozpoczął pisanie baletu w 1891 r. 23 marca 1892 r. partutura była gotowa."Dziadek do orzechów" wykonany został po raz pierwszy 6 grudnia 1892 r.w Teatrze Maryjskim , w choreografii Lwa Iwanowa.

"Z punktu widzenia rozwoju gatunku balet "Dziadek do orzechów" stanowi etap przejściowy między symfoniczną muzyką "Jeziora łabędziego" i "Śpiącej królewny" a marionetkowymi widowiskami baletowymi w rodzaju "Pudełka z zabawkami "Debussy'ego i "Pietruszki Strawińskiego". Arnold Alszwang PWM 1979 

Pierwsze powojenne wystawienie polskie "Dziadka do orzechów" w choreografii Rajmunda Sobiesiaka odbyło się w Bydgoszczy, 10 kwietnia 1958 r. Było to ważne, wręcz historyczne, wydarzenie w historii bydgoskiego teatru muzycznego : pierwsze samodzielne,pełnospektaklowe przedstawienie baletowe Studia Operowego. Następnie na afiszu bydgoskiej Opery balet ten pojawił się w 1986r.(choreografia Przemysław Śliwa) i grany był-na scenie Teatru Polskiego-kilkanaście lat. 

Obecna realizacja w choreografii prawdziwej gwiazdy baletu,wybitnego tancerza i choreografa Paula Chalmera, jest imponująca.