Marszałek Ion Antonescu. Biografia żołnierza i polityka [RECENZJA]

Tadeusz Dubicki oraz Krzysztof Dach podjęli się trudnego zadania. Przedstawić postać Iona Antonescu bez zbędnego patosu, budowanego jeszcze za życia tego wybitnego Rumuna, jak i bez zbędnej negatywnej propagandy poplecznika Hitlera, z którą przeszedł do europejskiej historii.

Obaj autorzy podjęli się tego wyzwania i w mojej opinii zrobili to iście mistrzowsko. Przedstawiają kolejne życiowe sukcesy młodego żołnierza, który ambitnie i z uniesioną głową oraz poczuciem własnej wartości przeskakuje kolejne szczeble wojskowej hierarchii. W zaskakująco szybkim tempie staje sie jedną z najważniejszych postaci rumuńskiej armii. Droga ze szczytu na samo dno jest przeważnie znacznie krótsza. I tak też było w przypadku bohatera omawianej biografii. Człowiek, który miał najwięcej do zaproponowania, został zepchnięty w cień i wręcz zamknięty w areszcie domowym. 

Na kolejnych kartach książki autorzy pokazują krok po kroku jego ponowną drogę na sam szczyt, aż do stanowiska Conducatora. O władzy, którą zyskał, może świadczyć choćby fakt, że to on doprowadził do abdykacji króla Karola II i osadzeniu na tronie jego syna, którego niemal całkowicie stłamsił. Jednak tylko do czasu.

23 sierpnia 1944 roku król Michał I próbował przekonać Antonescu do ogłoszenia zawieszenia broni. Gdy dyktator odmówił, został aresztowany i uwięziony, a sformowany przez króla rząd wydał rozkaz przerwania walk z Armią Czerwoną, zaś 25 sierpnia 1944 roku wypowiedział wojnę III Rzeszy. Co dalej działo się z bohaterem książki?

Na żądanie Józefa Stalina niedawny conducator został przekazany Sowietom i 3 września przewieziony do Moskwy. Jego proces rozpoczął się jednak w Bukareszcie 6 maja 1946 roku. Został skazany na karę śmierci i rozstrzelany. Wyrok wykonano 1 czerwca 1946 roku.

Dzięki temu, że biografia została opracowana na podstawie rumuńskich archiwaliów oraz tamtejszej literatury publikacja oddana do rąk polskiego czytelnika staje się tym cenniejsza. 

K. Dach, T. Dubicki, Marszałek Ion Antonescu. Biografia żołnierza i polityka, wyd. Ibidem, Łódź 2003.