Bory Tucholskie. Odpoczynek na łonie natury [TURYSTYKA]

Bory Tucholskie nazwę zawdzięczają Tucholi, niewielkiemu miasteczku położonemu w środku kompleksu leśnego. Znajdują się w południowej części Pomorza Gdańskiego na pograniczu dwóch etnicznych krain: Kaszub i Kociewia.

W lasach, które kiedyś były nieprzebytymi kniejami, kryją się ponad kilkusetletnie drzewa i jeszcze starsze porosty, tajemnicze uroczyska oraz jezioro o wodzie tak czystej, jak nigdzie indziej w Polsce. Bory Tucholskie, od niedawna Park Narodowy, przez niektórych są uważane za pozostałość prastarej Puszczy Pomorskiej. Nieurodzajne ziemie sukcesywnie zalesiano, powiększając kompleks wiekowych borów.

Raj dla kajakarzy

Kompleks Borów Tucholskich wyraźnie dzieli się według dorzeczy dwóch największych rzek, na Bory nad Wdą i Bory nad Brdą. Te dwie rzeki tworzą jedne z najciekawszych tras spływów kajakowych w naszym kraju. Brda łączy kilka jezior (Charzykowskie, Karsińskie, Dybrzyk), wije się przez lasy, podcina wysokie skarpy. Wda, zwana Czarną Wodą, jest spokojniejsza, pozwala kajakarzom podpatrywać dzikie ptactwo i bobry. Najciekawsze miejscowości jej środkowego biegu to Czarna Woda i Czersk.

Wda i Brda i ich dopływy łączą jeziora, tworząc prawdziwy raj dla osób lubiących wodę. Spływ na Wdzie rozpoczyna się na polu biwakowym we wsi Lipusz, na zachód od Kościerzyny. Trasa wiedzie przez jeziora Wdzydzkie, Radolne, Gołuń i kończy się w Tleniu.

Struga Siedmiu Jezior, fot. MOs810, Wikipedia, CC0 1.0

Spływ Brdą zaczyna się w Świeszynie nad Jeziorem Pietrzykowskim i kończy się w stanicy Swornegacie. Inna trasa wiedzie przez Swornegacie, przez wiele jezior (Charzykowskie, Karasińskie, Łęckie) i kończy się w stanicy Nogawica, przed Zalewem Koronowskim. Przebojem tej trasy jest przełom Brdy koło Tucholi, zwany przez kajakarzy „Piekiełkiem”, bo chociaż piękny, jest trudny do pokonania.

Najczęściej odwiedzaną w Borach Tucholskich miejscowością są Charzykowy leżące na północ od Chojnic. Nad rynną o długości 9,5 km, połączoną kanałami i przesmykami (a przede wszystkim Brdą) z sąsiednimi akwenami szkoli się żeglarzy.

Bogate fauna i flora

Na wschód od tych terenów leży znana z urody Struga Siedmiu Jezior, ciąg niewielkich akwenów (Zielone, Jeleń, Bełczak, Płęsno i Skrzynka) o brzegach porośniętych żywicznym lasem. Łączy je Ostrowicka Struga wypływająca z głębokiego Jeziora Ostrowickiego i uchodząca do Jeziora Charzykowskiego w miejscowości Małe Swornegacie.

Drugi z tych wielkich zbiorników wodnych jest rajem wodnego ptactwa. Leży na południowym krańcu Borów Tucholskich i rozciąga się na długości 35 kilometrów.

Zalew Koronowski na Brdzie to udane dzieło ludzkich rąk. Nazwa zalewu pochodzi od pięknej miejscowości Koronowo, położonej w szerokim zakolu Brdy.

Zalew Koronowski w Pieczyskach/Keraj1976, Wikipedia, CC0 1.0

Bory Tucholskie są atrakcyjne szczególnie dla miłośników aktywnego wypoczynku. Można je przemierzyć pieszo, na rowerze, lub w kajaku. Podczas rowerowych wypraw turystycznych szlakami mija się stare młyny, wodne tartaki, polne drogi i przydrożne kapliczki.

O roślinach i zwierzętach żyjących w borach dowiemy się, wędrując ścieżkami edukacyjnymi, trasami, wzdłuż których ustawiono tablice informacyjne.

Wielbiciele przyrody mają szanse zobaczyć tutaj łosie, daniele, dziki, a nawet bobry. Nad brzegiem jeziora czy rzeki spotkać można żurawia, czaplę, kormorana.

Tajemnicze kręgi i zabytkowy akwedukt

Koniecznie trzeba zobaczyć piękny rezerwat cisów w okolicach Cekcyna, w nadleśnictwie Wierzchlas. To unikatowy fragment dawnej Puszczy Pomorskiej. Na niewielkim obszarze rosną tu prawie trzy tysiące cisów, niektóre liczące nawet 600 lat. Drzewa te pamiętają jeszcze koronację Władysława Jagiełły. To król otoczył je ochroną i zabronił ścinać je na łuki i kusze.

Jedną z atrakcji w tych okolicach są XIX-wieczne urządzenia hydrotechniczne, akwedukt w Fojutowie (nadleśnictwo Woziwoda). To największa tego rodzaju konstrukcja w Polsce: ma 75 metrów długości, a różnica poziomów między strumieniami rzek wynosi 9 metrów. To swoiste skrzyżowanie cieków wodnych: kanał Brdy przebiega mostem ponad płynącą w dole Czerską Strugą.

Inną osobliwością Borów Tucholskich są kamienne kręgi, kurhany w Odrach, na północ od Czerska, sprzed dwóch tysięcy lat. Usytuowane w lesie, od 1958 roku stanowią rezerwat archeologiczno- przyrodniczy. Na obszarze 16 hektarów z olbrzymich głazów ułożono przed wiekami dziesięć zagadkowych kręgów, mających do dwóch metrów wysokości i porośniętych mchami. Pod kręgami odkryto groby.

Przebywając w Borach Tucholskich, należy zajrzeć do Tucholi, niewielkiego miasteczka na trasie ze Świecia do Chojnic, które są świetną bazą wypadową w bory. Przetrwały tu fragmenty średniowiecznych fos i murów miejskich z Bramą Człuchowską.

Chojnice, fot. Autostopowicz, Wikipedia, CC0 1.0

Bujna roślinność, zdrowe powietrze oraz takie osobliwości jak tajemnicze kamienne kręgi zachęcają do odwiedzenia jednego z większych kompleksów leśnych w kraju.

To leśne królestwo to wspaniałe miejsce na odpoczynek na łonie natury. Przyciąga zwłaszcza tych, którzy marzą o spokoju i ciszy, tym bardziej w czasie pandemii.

Marcin Kowalewski

Centrum Podróży Alfa Mar, Gajowa 43

www.alfamar.pl