Warmia i Mazury. Wakacje dla wodniaków i wędrowców

Krajobrazy są tutaj urozmaicone: wiją się tędy piękne rzeki, wzniesienia pozwalają poczuć się prawie jak w górach, a na rozlewiskach możemy podglądać ptaki.

Większość obszaru Warmii i Mazur należy geograficznie do makroregionu o nazwie Pojezierze Mazurskie. Wyróżnia się w nim: Pojezierze Olszyńskie, Pojezierze Mrągowskie, Krainę Wielkich Jezior Mazurskich, Krainę Węgorapy, Wzgórza Szeskie, Pojezierze Ełckie i Równinę Mazurską. 
Północna część Warmii, od Elbląga do Braniewa, należy do Pobrzeża Gdańskiego, dzieląc się w tej części na Wysoczyznę Elbląską, Wybrzeże Staropruskie, Równinę Warmińską.

Żeglarski raj
O Pojezierzu Mazurskim mówi się „kraina tysiąca jezior”. Tutejsze akweny należą do jezior polodowcowych i mają zróżnicowany charakter.

Niektóre, jak Śniardwy, to jeziora morenowe, raczej płytkie, ale bardzo rozległe, o urozmaiconych kształtach, licznych zatokach, półwyspach, zazwyczaj łagodnych i płaskich brzegach.
Inne zbiorniki, takie jak Tałty czy Mikołajskie, stanowią przykład jezior rynnowych o wydłużonym kształcie, głębokie, o stromych brzegach. Połączone rzekami i kanałami, tworzą niezwykłe szlaki wodne.

Jeziora Mamry i Śniardwy to największe akweny w Polsce. Oba jeziora łączy system kanałów tworzących znany i oblegany szlak żeglarski. Niezwykle malowniczy ciąg stanowią też jeziora Ryńskie i Tałty oraz Mikołajskie i Bełdany.

Mazurskie jeziora to prawdziwy raj dla żeglarzy. Szlak Wielkich Jezior w sezonie letnim zmienia się w ruchliwą arterię, swoisty mazurski „deptak”.

Część szlaku Krainy Wielkich Jezior Mazurskich (jeziora Boczne oraz Niegocin), fot. Leinadz2009, Wikipedia, lic. CC BY-SA 4.0

Wybór szlaków jest ogromny, każdy znajdzie coś odpowiedniego dla siebie. Jedni turyści lubią bezkresne Śniardwy, inni jeziora skryte wśród lasów, ciche, kameralne.
Punktem wypadowym dla żeglarzy jest malownicze miasteczko Pisz. Stąd przez jezioro Roś, Kanał Jegliński i jezioro Seksty wpływa się na Śniardwy – największe polskie jezioro, często nazywane „mazurskim morzem”.

Niełatwo po nim żeglować: w pobliżu wysp Pajęczej i Szerokiego Ostrowia jest wiele podwodnych, niebezpiecznych głazów. Dlatego żeglarze uciekają na pobliskie Jezioro Mikołajskie i Bełdany. 
Warto odwiedzić położone nad Niegocinem Giżycko i bardziej oddalone, Węgorzewo – największe miasto nad jeziorem Mamry. Z Giżycka można wypłynąć przez Kanał Giżycki na Kisajno, Dargin i Mamry na północ lub na południe w stronę Mikołajek.

Wiosła w dłoń
Warmia i Mazury to również rzeki. Do najważniejszych należą: Łyna, Drwęca i Pasłęka, a najbardziej znaną rzeką regionu jest licząca 100 kilometrów Krutynia.To znakomite miejsce dla kajakarzy. Spływ ma swój początek w Sorkowitach nad Jeziorem Lampackim, aż do ujścia rzeki do Bełdanów.

Krutynia przepływa przez Pojezierze Mrągowskie, Równinę Mazurską i Krainę Wielkich Jezior Mazurskich. Na trasie spływu znajdują się dobrze przygotowane stanice wodne i pola namiotowe. Szlak kajakowy Krutynia, „królowa mazurskich rzek” należy do najpiękniejszych w Polsce. Można powiedzieć, że „kto nie spłynął tą rzeką, ten nie widział Mazur”.

Statkiem po łące
Do niezwykłych atrakcji należy rejs na Kanale Ostródzko-Elbląskim. To jedyne miejsce w Polsce, gdzie statek nie tylko pływa, lecz także... jeździ. Przemieszczające się kanałem statki mają do pokonania 100-metrową morenę (wzniesienie). By mogły wrócić na wodę, skonstruowano tu pięć specjalistycznych pochylni. Statek wjeżdża na platformę, a następnie, razem z nią – na ląd i powoli toczy się po szynach, dzięki linom naciąganym kołowrotami. W czasie „rejsu po lądzie” turyści obserwują, jak za burtą faluje trawa, statek przecina ukwiecony wąwóz lub wjeżdża w zagajnik.

Pochylnia Buczyniec na Kanale Elbląskim, fot. rysnal, Wikipedia, lic. CC BY-SA 3.0

Po osiągnięciu szczytu pochylni statek zjeżdża coraz niżej, by wreszcie z pluskiem zsunąć się do kanału. Dalej rejs odbywa się tradycyjnie.

„Jazda statkiem po łące” to niejedyna atrakcja Kanału Elbląskiego. Gdy po pełnym wrażeń rejsie staniemy wreszcie na lądzie, możemy zafundować sobie spacer „po dnie morza” i to suchą stopą. Niedaleko jeziora Drużno znajduje się najgłębsza w Polsce depresja. Jeszcze kilkaset lat temu szumiały tu fale Bałtyku i pływały okręty. Dziś znajdują się tu rozległe łąki.

Z Ostródy można wybrać się na kolejną niezwykłą wycieczkę odnogą kanału, sięgającą do Starych Jabłonek (17 km). Natomiast wyruszając w przeciwnym kierunku, dociera się do Jezioraka, najdłuższego polskiego jeziora, i do Iławy (48 km), mekki żeglarzy, ciekawego miasteczka i jednej ze stolic kultury szantowej.

Po drodze leży małe Jezioro Karnickie, które statek przecina po grobli nad powierzchnią wody.

Zwierzyniec i puszcza
Pobyt na Warmii i Mazurach to okazja do podglądania życia przyrody. Z żaglówki lub kajaka można oglądać zielone lasy i bujne łąki, obserwować rzadko występujące gatunki ptaków, jak kormorany, czaple i żurawie oraz zwierzęta: jelenie, dziki i łosie. 

Ci, którzy cenią spokój i chcą odpocząć na łonie natury, powinni wybrać się do któregoś z parków krajobrazowych i zwiedzić rezerwaty zwierząt, np. park Żubrów w Wolisku. Rzeka Pasłęka i jeziora, przez które przepływa, to siedlisko bobrów.

Turystów zachwyca bogactwo mazurskiej przyrody. Istnieje tu ponad 100 rezerwatów, a część regionu obejmuje park krajobrazowy. Mazurski Park Krajobrazowy jest jednym z największych w Polsce. Obejmuje jezioro Śniardwy i północną część Puszczy Piskiej z Krutynią. Na terenie parku znajdują się  94 pomniki przyrody, z tego cztery to głazy narzutowe, a 90 – drzewa. Są to najczęściej dęby, sosny i lipy, tworzące malownicze aleje lipowe.

Zamki i kwatera Hitlera
Warmia i Mazury to również atrakcje dla miłośników historii. Warto zwiedzić zamki w Malborku, Lidzbarku Warmińskim, Olsztynie, Ostródzie i słynne pola pod Grunwaldem, a także wybrać się w okolice Kętrzyna i Gołdapi. Obejrzeć tu można Wilczy Szaniec i kwatery dowódców niemieckich 
z II wojny światowej oraz kwaterę Hitlera w Gierłoży.

Zamek biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim, fot. Semu - Praca własna, Wikipedia, lic. CC BY-SA 3.0

Warto odwiedzić także sanktuarium w Gietrzwałdzie z XV wieku, jedynym miejscem w Polsce, w którym miały miejsce zatwierdzone przez Kościół objawienia Maryjne. Znajduje się tu także źródełko, które zostało pobłogosławione przez Matkę Bożą 8 września 1877 roku. Pielgrzymi czerpią z niego wodę, a świadectwa mówią o uldze w cierpieniach i uzdrowieniach.

Warmia i Mazury to idealne miejsce na rodzinny wypoczynek. Różnorodność krajobrazów, wspaniała dzika przyroda i gościnność mieszkańców sprawiają, że spędzone tu wakacje będą niezapomniane. 

Marcin Kowalewski

Centrum Podróży Alfa Mar, ul. Gajowa 43 

alfamar.travelshops.pl

Zdjęcie główne, lic. CC BY-SA 3.0 pl