Wielkopolska. Podróż po miastach, pałacach i parkach krajobrazowych

To malowniczy i niezwykle atrakcyjny region w Polsce, drugi co do wielkości po Mazowszu. Geograficznie obejmuje położone na północy Pojezierze Wielkopolskie i leżącą na południu Nizinę Wielkopolską. Urozmaicony krajobraz Pojezierza został ukształtowany podczas ostatniego zlodowacenia. Osią hydrograficzną Wielkopolski jest Warta.

W X wieku region stał się kolebką państwowości polskiej. Administracyjną, kulturalną i gospodarczą stolicą jest obecnie Poznań, a inne ważne ośrodki to: Gniezno, Leszno, Konin,Kalisz, Ostrów Wielkopolski, Kościan, Września i Jarocin. Ośrodkami turystycznymi oprócz zabytkowych miast są miejscowości wypoczynkowe nad jeziorami oraz położone w pięknych parkach rezydencje znamienitych rodzin Wielkopolski, m. in. Kórnik, Rogalin i Rydzyń.

Kolebka państwa polskiego

Zwiedzanie Wielkopolski warto rozpocząć od Poznania. Jest to nowoczesny ośrodek handlu i biznesu, gospodarz MiędzynarodowychTargów Poznańskich – najważniejszej tego typu imprezy w Polsce. Najcenniejsze zabytki miasta to: katedra na Ostrowie Tumskim, fara i ratusz ze słynnymi koziołkami na Starym Rynku.

Po zwiedzeniu stolicy warto ruszyć na południe, do Puszczykowa, popularnej wśród mieszkańców Poznania miejscowości wypoczynkowej, a następnie przez Rogalin do Kórnika i Środy Wielkopolskiej. Trasa ta prowadzi przez Wielkopolski Park Narodowy. To właśnie w Wielkopolsce, zaczęła się historia Polski. Proponowana trasa zwiedzania prowadzi przez Ostrów Lednicki (dawną siedzibę Mieszka I i Bolesława Chrobrego), przez wspaniały skansen wsi wielkopolskiej w Wielkopolskim Parku Etnograficznym, do Gniezna, pierwszej stolicy Polski. Na gnieźnieńskim Wzgórzu Lecha stoi słynna katedra, zwana „Matką polskich kościołów”.

Największy kościół w kraju

Północna Wielkopolska rozciąga się po obu stronach Noteci. Chętnie odwiedzają te okolice miłośnicy przyrody i zróżnicowanego krajobrazu. Na tych terenach leżą: Czarnków, Chodzież, Ujście, Piła, Jastrowie i Złotów. Szczególnie urokliwa jest Chodzież, miasto leżące między trzema jeziorami, u podnóży porośniętych lasami pagórków moreny czołowej.

Wiele obiektów wartych zobaczeni oferuje Ziemia Konińska. Wśród nich znajdują się obiekty sakralne, m. in. gigantyczna, wzbudzająca wiele emocji i kontrowersji Bazylika w Licheniu Starym – największy polski kościół (jego powierzchnia wynosi 13 tysięcy m kw.).

Swojego rodzaju ciekawostkę stanowi księżycowy krajobraz odkrywkowej kopalni węgla brunatnego w Konieni: olbrzymi ciemny krater o kilku kilometrach głębokości, zaczynający się tuż przy szosie.

W tych okolicach warto zobaczyć najstarszy na ziemiach polskich znak drogowy, pochodzący ze 115 r. (wygląda jak wielki kamienny kręgiel) oraz łuk triumfalny w Ślesinie, zbudowany w 1812 r. na powitanie Napoleona.

Interesującym regionem Wielkopolski jest Ziemia Kaliska, ze stolicą w Kaliszu, jednym z najstarszych polskich miast Warto zobaczyć zamek w Gołuchowie i dworek Marii Dąbrowskiej w Russowie.

Szlakiem dawnych rezydencji

Wielkopolska to raj dla miłośników tajemniczych zamków i pięknych pałaców. Są to najczęściej położone w pięknych parkach rezydencje znamienitych rodzin. Na terenie Wielkopolskiego Parku Narodowego znajdują się pałace w Rogalinie i Kórniku.

W Rogalinie, 20 km od Poznania, w dolinie Warty znajduje się pałac z XVIII wieku, rezydencja Raczyńskich. Ta barokowo–klasycystyczna rezydencja w kształcie podkowy, to największy tego typu obiekt w Polsce. Znajduje się tu również największe w Europie skupisko dębów, słynna Dąbrowa Rogalińska: ponad 960 starych drzew, z których wiele liczy sobie kilkaset lat. Najcenniejszymi okazami są trzy rosnące blisko siebie potężne dęby, którym nadano imiona Lecha, Czecha i Rusa – braci, od których, według legendy wzięły początki narody słowiańskie.

Jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc w Wielkopolsce jest Kórnik, z zamkiem w stylu angielskiego neogotyku. Budynek stanowił własność wielkich rodów wielkopolskich, należał kolejno do Górków, Działyńskich i Zamoyskich.

Pałac stoi na wysepce otoczonej fosą. Jego historia sięga XIV wieku, obecny kształt zyskał w wyniku przebudowy w I połowie XIX wieku – przystosowany jest do roli muzealno–bibliotecznej. W parku, przy kórnickim zamku, na powierzchni 30 km kw. rośnie blisko 3000 gatunków drzew i krzewów.

Główną atrakcją turystyczną Pojezierza Wielkopolskiego w Szamotułach jest zabytkowy Zamek Górków, pośrodku pięknego parku. Zbudowany w XIV wieku, był rezydencją Łukasza Górki, wojewody poznańskiego.

Budowla pamięta dramatyczne losy wołyńskiej księżniczki: w strzelistej wieży uwięziona była żona wojewody, piękna Halszka, dwórka królowej Bony. Atrakcją zamku jest największa w Polsce kolekcja ikon, około 800 świeckich obrazów, w większości pochodzących z przemytu.

Perły z dala od miast

W zachodniej części Wielkopolski, w Sierakowie, znajduje się Zamek Opalińskich, jednego z najzamożniejszych rodów w Wielkopolsce. W I połowie XVII wieku istniejący zamek został rozbudowany, w połowie XVIII wieku popadł w ruinę. W latach 90. XX wieku częściowo go odbudowano. Dziś mieści się tam Muzeum Opalińskich.

Na Ziemi Leszczyńskiej, w niewielkich Pawłowicach (12 km na wschód od Leszna), znajduje się klasycystyczny Pałac Mielżyńskich. Uwagę zwracają fasada, cztery wysokie kolumny podtrzymują attykę ozdobioną czterema alegorycznymi postaciami kobiecymi. Pałac otacza park krajobrazowy o powierzchni 7 ha, założony w XVIII wieku.

Prawdziwa perła Wielkopolski to Pałac w Gołuchowie, na Ziemi Kaliskiej (16 km od Kalisza). Pierwotnie budowlę o charakterze obronnym wzniesiono w XVI wieku. Obecny kształt zawdzięcza Izabeli Działyńskiej z Czartoryskich. Dziś to jedyna taka budowla w Polsce, zachwycająca stylistycznym bogactwem i nawiązująca do architektury zamków nad Loarą. Pałac otacza 162–hektarowy park krajobrazowy w stylu angielskim.

Na południu Polski, w okolicach Leszna, warto zobaczyć pięknie odremontowany Zamek w Rydzynie, okazałą rezydencję nazywaną „perłą polskiego baroku”, która w przeszłości była siedzibą króla Stanisława Leszczyńskiego. Na pozostałościach średniowiecznego zamku rycerskiego z XIV wieku wzniesiono wspaniałą rezydencję, otoczoną rozległym parkiem.

Z pięknych pałaców słynie Biskupizna, Ziemia Gostyńska. Cenne zespoły pałacowo– parkowe zachowały się tutaj niemal w każdej wsi. W Rokosowie znajduje się neogotycki pałac księcia Adama Czartoryskiego, a w Gębicach, w okazałym parku krajobrazowym, Pałac Gorzelskich i Mycielskich z I połowy XIX wieku. Skromny Pałac w Gogolewie był w posiadaniu rodziny Czarneckich. Dziś jest siedzibą dyrekcji stadniny koni rasy wielkopolskiej. W Grabonogu, małej podgostyńskiej wsi, w starym drewnianym dworku, mieści się Muzeum Ziemi Gostyńskiej. W Zimowodach stoi pałac zbudowany w stylu francuskim, który zachwyca pięknem elewacji.

Wielkopolska to region bogaty turystycznie. Podróż po miastach, pałacach i zamkach oraz parkach krajobrazowych najlepiej zaplanować etapami. Warto uwzględnić przejrzysty podział na trasy wycieczkowe, trasy weekendowe, krótkie, lecz intensywne wypady.

Marcin Kowalewski

Centrum Podróży, Alfa Mar, Gajowa 43

www.alfamar.pl