Kwas z buraczków i winko z chabru. Regionalne napoje na lato [PRZEPISY]

W upalne dni orzeźwienie przyniosą zdrowe napoje z naszej Listy Produktów Tradycyjnych : kulis (kwas z czerwonych buraczków), zgłoszony przez Annę Patyk, winko z chabru, zgłoszone przez Renatę Dzik. Obie należą do Koła Gospodyń Wiejskich w Bronisławiu (powiat radziejowski).

Latem na Kujawach i Pomorzu do picia przyrządzono również herbatki z ziołowych wianków – napary z suszonych ziół związanych w wianki, przygotowywane na zakończenie oktawy Bożego Ciała, oraz syrop z mniszka lekarskiego – wpisany na listę jako mniszek bronisławski.
Wśród tradycyjnych napojów znajdziemy też nalewki czy kawę zbożową.

Najnowszymi produktami z Kujaw i Pomorza wpisanymi na ogólnopolską Listę Produktów Tradycyjnych są marmolada z buraków cukrowych, piołunówka tucholska i placek drożdżowy.

Więcej czytaj: Do fjuta z buraka dołączyła marmolada. Nowe produkty tradycyjne

Pełen wykaz tradycyjnych produktów z naszego regionu wpisanych do wykazu Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi znajduje się tutaj. 

Przepisy na:

Kulis – kwas z czerwonych buraczków

Składniki:

• korzenie czerwonych buraczków (odmiana o okrągłym kształcie korzeni) – własna uprawa, najlepsze świeże, jędrne prosto z pola, nadają się zarówno małe jak i większe korzenie • przegotowana, niezbyt ciepła woda

• chleb razowy– kiedyś pieczony we własnym zakresie z żytniej mąki - teraz kupowany w sklepie

• czosnek (ząbek) – własna uprawa

Wykonanie: Korzenie czerwonych buraczków (5-6 małych lub 4 większe), pozbawić liści, oczyścić, obrać ze skórki i pokroić w grubsze plastry. Młode korzenie wystarczy dobrze umyć. Naczyniegarnek kamienny dobrze wymyć, aby proces kiszenia zachodził w jak najczystszych warunkach. Pokrojone plastry buraczków ułożyć w kamiennym garnku, włożyć ząbek czosnku, na wierzchu kromkę razowego chleba (najlepiej piętkę – samą skórkę), zalać przegotowaną wodą. Buraczków wkładamy tyle, aby nie wystawały z naczynia. Zalewamy wodą tak, aby buraczki, a także kromka chleba były zalane wodą. Naczynie z zalanymi buraczkami przykryć płócienną, lnianą szmatką. Odstawić w ciepłe miejsce (najlepiej przy ciepłym piecu), aby powstał zakwas. Kisić tak długo (minimum 4 dni) aż powstanie na wierzchu „kożuch” – jest to naturalne podobny powstaje przy kiszeniu ogórków czy kapusty. Zdjąć powstały „kożuch” i wyrzucić kromkę razowego chleba, która była w garnku z buraczkami. Należy pamiętać, aby w porę wyciągnąć chleb, aby nie spleśniał i nie „zepsuł” kulisu. Przed użytkiem przecedzić kwas z buraczków. Buraczki z zakwasu można zalać drugi raz i ponownie zrobić kulis, pamiętając o tym, aby dokładnie umyć kamienny garnek przed następnym kiszeniem.

Anna Patyk, Koło Gospodyń Wiejskich w Bronisławiu, gmina Dobre (powiat radziejowski)

Winko z chabru

Składniki:

•  płatki z kwiatów chabrów bławatków, w pełnym wykwicie, zrywane ręcznie po obeschnięciu rosy – w czasie kwitnienia (kwiecień – wrzesień).

Miejsce zbioru: łąki, miedze śródpolne, pola miejscowości Bronisław (gmina Dobre) oraz okolice

• woda przegotowana
•  cukier – kupiony w sklepie

Wykonanie: W słoneczny dzień, kiedy kwiaty są w pełnym rozkwicie, (najlepiej po obeschnięciu rosy) zebrać ręcznie, z dala od dróg, kwiatostany chabra bławatka. Nie myć kwiatów, oberwać płatki. Do dużego słoika z bezbarwnego szkła wrzucić 4 szklanki płatków z kwiatostanów chabra bławatka, zasypać 2 szklankami cukru, dolać ok. 1 litra przegotowanej, ostudzonej wody. Słoik zakręcić, odstawić w nasłonecznione miejsce. Codziennie wstrząsać, aż cukier się rozpuści, a płatki puszczą sok. Obserwować, kiedy płatki chabrów zmienią barwę – zbieleją, a płyn uzyska barwę jasnoróżową - przecedzić i zlać powstały płyn do butelki.

Renata Dzik, Koło Gospodyń Wiejskich w Bronisławiu, gmina Dobre (powiat radziejowski)

Mniszek bronisławski

Składniki:

• kwiaty mniszka lekarskiego - dojrzałe, w pełnym wykwicie, zrywane ręcznie w słoneczny dzień – najlepiej w miesiącu maju.

Miejsce zbioru: łąki, pola, miedze, ogród , miejscowość Bronisław (gmina Dobre) lub najbliższa okolica– z dala od dróg

• woda zimna, nieprzegotowana

• sok z cytryny, bez pestek – jako substancja pomocnicza poprawiająca smak, zapach, zabarwienie

• cukier

Wykonanie: W słoneczny dzień, kiedy kwiaty są w pełnym rozkwicie, zebrać ręcznie 200 kwiatostanów mniszka lekarskiego. Nie myć kwiatów, w celu usunięcia owadów rozłożyć na kilka minut kwiaty na lnianym ręczniku. Kwiaty zalać w garnku 0,5l zimnej, nieprzegotowanej wody. Zagotować (ok. 10 minut), zdjąć z ognia, pozostawić kwiaty na noc w wodzie. Następnego dnia przecedzić wywar przez lnianą ściereczkę, nie odlewać osadu. Dodać do płynu 0,5 kg cukru i 1-2 łyżeczki soku z cytryny, sok bez pestek. Całość gotować bez przykrycia na wolnym ogniu ok. 2 godzin. (Nie za krótko, aby nie sfermentował i nie za długo, aby się nie scukrzył – skrystalizował). Po ugotowaniu syrop wlewamy do małych słoików. Słoiki powinny być ciepłe – wyparzone w piekarniku – do nich wlewamy gorący syrop, zakręcamy i odstawiamy do góry dnem. Zapewniamy w ten sposób lepszą konserwację. Po wystudzeniu przechowywać syrop w chłodnym, zaciemnionym miejscu.

Mariola Woźniak, Koło Gospodyń Wiejskich w Bronisławiu, gmina Dobre (powiat radziejowski)

źródło: Urząd Marszałkowski, oprac. red.