Relacja między ludźmi potrzebuje rozmowy

Albo może: uznać komunikację niewerbalną, czyli opartą na gestach, pozycji ciała, mimice, za wyższą od werbalnej, związanej ze słowami i sposobem ich wypowiadania?Niekoniecznie. Co prawda wraz z rozwojem danej relacji coraz częściej może okazywać się, że niewiele trzeba mówić, by się dobrze rozumieć. Ponadto badania wskazują, że nawet 65 proc.komunikacji stanowią treści niewerbalne, a w przypadku ich sprzeczności z wypowiadanymi słowami ludzie bardziej wierzą właśnie tym pierwszym, niesłownym komunikatom. Mimo wszystko to właśnie dzięki dobremu operowaniu słowem jesteśmy w stanie upewnić się, że właściwie rozumiemy partnera interakcji. Doskonaląc swoje kompetencje komunikacyjne, dajemy konkretnej relacji szansę na jej rozwój. 

Jak dobrze słuchać?

W rozmowie ważne jest zarówno odpowiednie mówienie, jak i dobre słuchanie. Dobrze słuchać to zdecydowanie więcej, niż tylko słyszeć rozmówcę. To postawa aktywna, która wskazuje mu, że jesteśmy obecni i zainteresowani nim. Można to zasygnalizować za pomocą np. przytaknięcia (jak choćby słynne „mhm”), dopytania, np. poprzez pytania otwarte lub precyzujące, dzięki którym możemy dowiedzieć się, co dokładnie ma na myśli nasz rozmówca, parafrazy – czyli powtórzenia tego, co się usłyszało, ale własnymi słowami. Ważną rolę w słuchaniu odgrywa także empatia, rozumiana jako chęć wczucia się w sytuację partnera interakcji i zrozumienie jego położenia. Bycie empatycznym może bardzo poszerzyć horyzonty i ubogacić obie strony. Równie istotna jest otwartość, powstrzymująca od oceniania, osądzania czy szukania winnych. Słuchanie powinno być także świadome – badajmy, czy treść rozmowy jest spójna z komunikatami niewerbalnymi, a także porównajmy treść wiadomości z naszą wiedzą. Dzięki tym wskazówkom można stać się uważnym słuchaczem, a co za tym idzie, formułować bardziej trafne wypowiedzi. 

Techniki ułatwiające komunikację 

Dla dobrze przeprowadzonej rozmowy warto przygotować grunt – zadbać o to, by bariery fizyczne, takie jak np. hałas, czy też bariery psychologiczne (np. zmęczenie i przeciążenie informacjami), nie ograniczały rozmówców. Przydatne w tym celu będzie zaplanowanie ważniejszych rozmów na odpowiedni czas i miejsce. 

Kiedy do interakcji już dochodzi, mamy do dyspozycji szereg technik, które pomagają w budowaniu relacji. Aby lepiej zrozumieć partnera rozmowy, można użyć wspomnianych przytaknięć, otwartych i precyzujących pytań czy parafraz. Chcąc samemu być lepiej zrozumianym, lepiej nie liczyć na to, że druga strona domyśli się, o co nam chodzi, czego oczekujemy. Ludzie są bardzo różni, tak jak i motywy ich działania, więc także nasze niedopowiedzenia mogą być zinterpretowane na bardzo wiele sposobów. Mówienie w sposób konkretny i jasny minimalizuje ryzyko nieporozumień. 

Dobrą praktyką jest wychodzenie od komunikatu „ja”: jaczuję, myślę, uważam, zamiast: ty jesteś taki, ty robisz źle. Podobnie jeśli chcemy wyrazić krytykę, warto skierować ją na konkretne zachowanie, nie osobę. Dzięki temu unikamy sformułowań, które mogłyby być odebrane jako atak. . Jeśli jednak przyjąć, że człowiek ma realny wpływ tylko na siebie, swoje myśli, zachowanie i emocje, to jest to początek drogi do osiągnięcia swoich celów. Wtedy właśnie zaczynamy się zastanawiać, jak iść do przodu wykorzystując własne zasoby, a nie uzależniając swoje szczęście od innych osób. Podsumowując: dobra rozmowa nie jest polem bitwy, próbą sił. Jest polem do porozumienia i szansą do rozwoju, ubogacając obie strony o nowe doświadczenia, dzięki którym lepiej możemy poznać siebie i otaczający nas świat.

Urszula Owczarz, psycholog