Student idzie do pracy w wakacje – co ze składkami? [KOMUNIKAT ZUS]

Umowa o pracę

Student, który pracuje w Polsce na podstawie umowy o pracę, nawet, jeśli ma mniej niż 26 lat podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu. Pracodawca opłaca, więc za niego obowiązkowo wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne. Student, który pracuje na umowę o pracę zyskuje wiele przywilejów, których nie mają osoby pracujące na umowę zlecenia. Między innymi ma prawo do urlopu czy wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Jest też objęty wszystkimi obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi, a w związku z tym korzysta z ochrony, którą te ubezpieczenia gwarantują – ma prawo do świadczeń m.in. w razie choroby czy macierzyństwa. 

Co dają ubezpieczenia ?

Dzięki ubezpieczeniu emerytalnemu możemy otrzymać emeryturę. Z ubezpieczenia rentowego finansowane są np. renty z tytułu niezdolności do pracy. Z ubezpieczenia chorobowego korzystamy w razie choroby czy macierzyństwa. Dzięki ubezpieczeniu wypadkowemu możemy liczyć na odszkodowanie lub rentę, gdy ulegniemy wypadkowi przy pracy. Z kolei ubezpieczenie zdrowotne daje prawo do publicznej opieki zdrowotnej. 

Umowa o dzieło

Niezależnie czy jest się studentem czy nie, od umowy o dzieło nie płaci się żadnych składek. Plus jest taki, że student otrzymuje, co prawda wyższe wynagrodzenie (więcej do wypłaty „na rękę”), ale minusem takiej umowy jest brak ubezpieczenia i prawa do świadczeń. Praca nie liczy się też do emerytury.

Ważne: Jeśli student wykonuje umowę o dzieło na rzecz firmy, w której pracuje na umowę o pracę, bądź zawrze umowę o dzieło z innym podmiotem niż własny pracodawca, ale wykonuje ją na rzecz swojego pracodawcy, to pracodawca będzie musiał opłacić od umowy o dzieło wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (łącznie ze składkami od wynagrodzenia pracowniczego).

Umowa zlecenia bez składek

W większości praca podejmowana przez studentów na wakacjach ma charakter typowo sezonowego zajęcia i wykonywana jest w ramach umowy zlecenia. Studenci do ukończenia 26 roku życia nie są obejmowani ubezpieczeniami z tytułu umowy zlecenia ani obowiązkowo, ani dobrowolnie. By tak się stało zleceniobiorca musi posiadać status studenta przez cały czas trwania umowy zlecenia. Nie są studentami uczestnicy studiów doktoranckich oraz uczestnicy studiów podyplomowych, nawet jeśli mają mniej niż 26 lat.  Plusem tej umowy są mniejsze koszty dla pracodawcy i wyższe wynagrodzenie dla studenta, a minusem takiej umowy – nie ma składek, więc nie ma ubezpieczenia. 

 Umowa zlecenia ze składkami

Jeśli student podpisze umowę zlecenia z własnym pracodawcą to w takim przypadku umowa zlecenia w zakresie ubezpieczeń traktowana jest tak samo jak umowa o pracę. Ta sama zasada dotyczy, kiedy student zawrze umowę zlecenia z innym podmiotem niż własny pracodawca, ale wykonuje ją na rzecz swojego pracodawcy. Pracodawca musi wówczas opłacić od umowy zlecenia wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (podstawę oskładkowania stanowi suma wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę oraz umowy zlecenia).

Student powyżej 26 roku życia, który pracuje na umowę zlecenie i jest to jedyny tytuł do ubezpieczeń społecznych podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu. Ubezpieczenie chorobowe jest w tym przypadku dobrowolne, a objęcie nim następuje na wniosek zleceniobiorcy (studenta) zgłoszony do zleceniodawcy.

Jeśli student zdecyduje się na objęcie takim ubezpieczeniem, może korzystać z płatnych zwolnień chorobowych. Objęcie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku w tej sprawie, o ile zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie złożone w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania umowy zlecenie.

Praca za granicą

Student, który podczas wakacji wyjeżdża w celach zarobkowych do innego państwa członkowskiego podlega, co do zasady ubezpieczeniu w państwie, w którym wykonuje tę pracę pod warunkiem, że nie prowadzi w Polsce żadnej aktywności zawodowej. Student, który zamierza wyjechać do pracy sezonowej za granicę może złożyć do ZUS-u wniosek o udzielenie informacji na temat właściwego ustawodawstwa. Na wnioski studentów podejmujących pracę sezonową za granicą ZUS wydaje pisma informujące o zasadach podlegania ubezpieczeniom.

Krystyna Michałek, Rzecznik Regionalny ZUS Województwa Kujawsko-Pomorskiego