Uczcili pomordowanych w Dolinie Śmierci [ZDJĘCIA]

Podczas piątkowej (27 września) uroczystości w Fordonie dr Tomasz Ceran z bydgoskiej delegatury IPN przypomniał, że mordowane były dwie grupy społeczne.

Pierwszą byli budowniczy II Rzeczpospolitej, ci, którzy w dwudziestoleciu międzywojennym pracowali na rzecz polskości Pomorza. Drugą – osoby, które w przyszłości mogły tworzyć ruch oporu.

– Pod koniec września 1939 roku, niedaleko miejsca, w którym się znajdujemy, zostały wykopane dwa wielkie rowy. Od początku października do połowy listopada do tych rowów była zwożona bydgoska inteligencja, wcześniej przetrzymywana w koszarach artyleryjskich – mówił dr Ceran.

fot. Anna Kopeć

Na podstawie zeznań świadków – mieszkańców Fordonu – którzy obserwowali przywożone tu ciężarówki z więźniami, szacuje się, że ofiar mogło być od 1200 do nawet 3000. Jednak podczas ekshumacji w 1947 roku wydobyto szczątki 309 osób, spośród których zidentyfikowano zaledwie ok. 40. Znane są nazwiska 200 osób, które prawdopodobnie zginęły właśnie tu.

Jak tłumaczył dr Ceran, na temat ekshumacji z 1947 wysnuwane są hipotezy historyczne – niejasności ma wyjaśnić śledztwo prokuratora IPN. Zakończenie działań planowane jest na wiosnę 2020 roku.

fot. Anna Kopeć

Przypomniał też, że zbrodnia w Dolinie Śmierci była częścią wielkiej akcji eksterminacyjnej, która dotknęła polskich mieszkańców Pomorza. – Takich miejsc na Pomorzu były dziesiątki, jeżeli nie setki. Chodzi nam o to, żeby pamięć o tych wydarzeniach nie była tylko lokalna, żeby była fragmentem pamięci narodowej wszystkich Polaków, podobnie jak zbrodnia wołyńska czy katyńska – mówił. Dodał, że skala zbrodni na Pomorzu nie daje się porównać ze zbrodniami w żadnym innym regionie kraju.

fot. Anna Kopeć

W uroczystościach wzięli udział kombatanci, przestawiciele duchowieństwa, władz, służb mundurowych, wojsko, uczniowie. – „Jeszcze Polska nie zginęła”  – niech te słowa w roku obchodzonym w Bydgoszczy jako Rok Wolności będą dla nas zobowiązaniem do zachowania w pamięci poległych i pomordowanych w czasie II wojny światowej – mówił zastępca prezydenta miasta Michał Sztybel. 

W intencji ofiar modtliwę odprawił ks. mjr Andrzej Migała. Delegacje złożyły kwiaty pod pomnikiem upamiętniającym pomordowanych.

fot. Anna Kopeć

mk

Więcej zdjęć w galerii poniżej.