Rzeczywistości równoległe w polskiej onkologii – deklaracje kontra rzeczywistość

Onkofundacja Alivia przedstawiła raport ukazujący rozbieżność między politycznymi obietnicami a danymi oraz doświadczeniami chorych.

Onkologia w Polsce: przepaść między obietnicami a faktami

Jeden na czterech Polaków w ciągu swojego życia zachoruje na nowotwór złośliwy. Pomimo obietnic poprawy sytuacji, Polska wciąż pozostaje w tyle pod względem profilaktyki i leczenia. Terminowość badań diagnostycznych spadła o 10 punktów procentowych w ciągu ostatnich pięciu lat, a czas od postawienia diagnozy do rozpoczęcia leczenia wydłużył się do ponad trzech miesięcy u co trzeciego pacjenta. Dla wielu chorych oznacza to utratę szansy na skuteczne leczenie.

W Polsce z nowotworem żyje około 1,17 mln osób, a rak jest najczęstszą przyczyną śmierci osób w wieku produkcyjnym. Jak zauważają onkolodzy, liczba zachorowań rośnie w nieoczekiwanym tempie – tylko w 2022 roku wzrost wyniósł 5% rok do roku, podczas gdy wcześniej oscylował wokół 1,5-2%.

Raport Onkofundacji Alivia: co mówią pacjenci?

Onkofundacja Alivia, od lat monitorująca stan polskiej onkologii, przeprowadziła badanie ankietowe wśród pacjentów, którego wyniki ukazują realia dalekie od politycznych deklaracji. Raport „Potrzeby i doświadczenia pacjentów onkologicznych. Badanie ankietowe, edycja 2025” ujawnia m.in.:

• Wydłużający się czas diagnozy – co trzeci pacjent czeka na diagnozę ponad trzy miesiące.

• Opóźnione leczenie – 36% pacjentów, u których zdiagnozowano nowotwór w 2024 roku, musiało czekać na rozpoczęcie terapii powyżej trzech miesięcy.

• Brak wsparcia koordynatora leczenia – ponad połowa pacjentów nie otrzymała pomocy w nawigacji przez skomplikowany system opieki onkologicznej.

Joanna Frątczak-Kazana z Onkofundacji Alivia podkreśla: „Zmiany w onkologii często kończą się na deklaracjach. Dane z naszego badania pokazują, że rzeczywistość pacjentów niewiele się poprawia”.

Profilaktyka w Polsce: niewykorzystany potencjał

Profilaktyka nowotworowa pozostaje jednym z najsłabszych punktów polskiego systemu ochrony zdrowia. Narodowa Strategia Onkologiczna zakłada, że do 2028 roku 60% docelowej populacji będzie zaszczepione przeciw HPV, jednak na koniec 2024 roku odsetek ten wynosił zaledwie 25%. Jeszcze gorzej wygląda sytuacja badań przesiewowych:

• Mammografia – realizacja w Polsce wynosi 30%, podczas gdy europejska średnia to 57%.

• Cytologia – w Polsce zgłaszalność na badania profilaktyczne wynosi 11%, co stawia nas na ostatnim miejscu w Europie (gdzie średnia to 56%).

Co dalej? Apel o zmiany

Onkofundacja Alivia postuluje natychmiastowe podjęcie działań w celu poprawy sytuacji w polskiej onkologii. Kluczowe rekomendacje to:

• Zwiększenie finansowania ochrony zdrowia do poziomu średniej europejskiej (10,4% PKB zamiast obecnych 7%).

• Stworzenie krajowej strategii profilaktyki nowotworowej i powołanie koordynatora ds. profilaktyki.

• Ujawnienie wskaźników jakości opieki onkologicznej, co pozwoli na monitorowanie i poprawę standardów leczenia.

Alivia od 15 lat wspiera pacjentów onkologicznych, pomagając im w dostępie do leczenia i dbając o ich prawa. Więcej informacji o działalności fundacji znajduje się na stronie https://alivia.org.pl/.

Źródło: Onkofundacja Alivia