Historia 7 sie 2021 | Krzysztof Drozdowski
Zginął w Powstaniu Wielkopolskim. Jego anonimowy pomnik jest w Bydgoszczy [KARTKA Z KALENDARZA]

Pomnik Nieznanego Powstańca Wielkopolskiego/fot. domena publiczna

Po 1922 r. w Bydgoszczy, pojawiła się inicjatywa upamiętnienia poległych żołnierzy polskich w Powstaniu Wielkopolskim. Głównym inicjatorem budowy pomnika był wieloletni inspektor cmentarza Nowofarnego w Bydgoszczy Andrzej Sikorski.

Przygotowania do budowy pomnika rozpoczęto od urządzenia grobu Nieznanego Powstańca Wielkopolskiego, który zawierał prochy zmarłego w czerwcu 1919 r. powstańca, który - ciężko ranny - dostał się do niewoli pruskiej i zmarł w szpitalu wojskowym w Bydgoszczy. Ponieważ nie posiadał przy sobie dokumentów - nazwisko jego pozostało nieznane.

7 sierpnia 1925 roku odbyła się uroczystość złożenia ekshumowanego z cmentarza Nowofarnego żołnierza do grobu przy ul. Bernardyńskiej. Uroczystość uświetnili swoimi osobami m.in. pułkownik wojsk amerykańskich Miller – prezes światowego związku byłych żołnierzy narodów sprzymierzonych, Adolf Bniński – wojewoda poznański, gen. Józef Dowbor-Muśnicki, Bernard Śliwiński – prezydent Bydgoszczy, hrabia Maciej Mielżyński, gen. Wiktor Thommée oraz przedstawiciele Rady Miejskiej, wojska, władz państwowych i samorządowych.

8 października 1928 r. w grobie złożono uroczyście urnę z ziemią pobraną z grobów żołnierzy Armii Hallera w St. Hilaire we Francji.

Grób został zlikwidowany przez hitlerowców w 1939 roku. Wydobytą trumnę ze szczątkami Nieznanego Powstańca zniszczono, a robotnikom polecono mogiłę zasypać i posiać trawę, by nie pozostał po niej żaden ślad. Po wojnie powołano komitet odbudowy grobu, do czego też doszło w sierpniu 1946 roku.

Powsszechnie uważano, że grób jest zbyt skromny, stad powstała inicjatywa ażeby obok niego postawić pomnik. Jego projekt wykonał bezinteresownie rzeźbiarz prof. Stanisław Horno-Popławski.. Rzeźbę wykonał bydgoski artysta rzeźbiarz Aleksander Dętkoś. Odlew wykonano w fabryce „Spomasz". Odsłonięcie pomnika odbyło się w dniu 29 grudnia 1986 roku. 

Pomnik został wykonany z brązu. Przedstawia postać rannego powstańca w pozycji leżącej. Figura znajduje się w miejscu pamięci z płytą nagrobną, zniczem, obeliskiem z tablicą pamiątkową oraz alejkami.

Krzysztof Drozdowski

Krzysztof Drozdowski Autor

Publicysta, autor wielu książek historycznych.