Roh Hyunjin zwycięża w Bydgoszczy. XIII Konkurs Paderewskiego potwierdza światową markę miasta

Późnym sobotnim wieczorem ogłaszano wyniki XIII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy. Zapadł werdykt, który wiele mówi o dzisiejszej geografii fortepianowego świata. Zwyciężczynią została Koreanka Roh Hyunjin, drugą nagrodę otrzymał Włoch Elia Cecino, a trzecią Tajwańczyk Lin Pin-Hong. Czwarta lokata przypadła Koreance Kim Jiyoung, piąta – Japończykowi Shuhei Aoshimie.

Konkurs, który „robi” Bydgoszcz na mapie świata

Paderewski w Bydgoszczy to nie jednorazowy fajerwerk, lecz konsekwentnie budowana marka. Pierwsza edycja konkursu odbyła się w 1961 r.; dziś to wydarzenie cykliczne, rozgrywane co trzy lata, należące do Światowej Federacji Międzynarodowych Konkursów Muzycznych z siedzibą w Genewie.

Organizatorem jest Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego we współpracy z Akademią Muzyczną im. Feliksa Nowowiejskiego oraz Filharmonią Pomorską im. Paderewskiego – instytucjami, które od dekad definiują muzyczny pejzaż miasta. Konkurs współfinansują Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Miasto Bydgoszcz oraz samorząd województwa kujawsko-pomorskiego.

Same liczby pokazują skalę przedsięwzięcia: w dotychczasowych dwunastu edycjach zgłoszono ponad 1100 aplikacji z 65 krajów, a 421 pianistów z 39 państw stanęło do rywalizacji w Bydgoszczy.

Od preselekcji do finału: jak wyglądały tegoroczne zmagania

Do tegorocznej, trzynastej edycji zgłosiło się 234 pianistów z 36 krajów. Preselekcje odbywały się nie tylko w Warszawie, ale też m.in. w Seulu, Tokio, Szanghaju, Nowym Jorku i Wiedniu; można było także przesłać nagrania wideo. Po tej wstępnej selekcji do właściwego konkursu dopuszczono 51 pianistów z 15 krajów.

Konkurs rozpoczął się 9 listopada koncertem inauguracyjnym w Filharmonii Pomorskiej. Zagrał zwycięzca poprzedniej edycji, Mateusz Krzyżowski, wykonując II Koncert f-moll Fryderyka Chopina, a orkiestra Filharmonii pod batutą Mykoły Diadiury dopełniła wieczór V Symfonią Beethovena.

Dalej wydarzenia potoczyły się według klasycznego, czterostopniowego scenariusza:

• I etap (10–13 listopada) – recitale solowe 45 pianistów w sali kameralnej Akademii Muzycznej;

• II etap (14–16 listopada) – dłuższe programy, pozwalające pokazać pełniejszy profil artystyczny;

• półfinał (18–19 listopada) – z udziałem dziesięciu pianistów, już z elementem gry z orkiestrą;

• finał (21–22 listopada) – koncerty fortepianowe z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Pomorskiej pod dyrekcją Jakuba Chrenowicza.

To podczas półfinału okazało się, że w decydującej rozgrywce zabraknie reprezentantów Polski. Jedyny nasz półfinalista, Michał Oleszak, zatrzymał się o krok od finału; pięć miejsc zajęli pianiści z Korei, Japonii, Tajwanu i Włoch.

Azja na czele, Europa w defensywie

Skład finału – dwie Koreanki, Japończyk, Tajwańczyk i jeden Włoch – dobrze ilustruje zjawisko, które obserwujemy także w Warszawie: systematyczną dominację szkół azjatyckich w konkursach pianistycznych najwyższej rangi.

Jak relacjonowali organizatorzy i komentatorzy, różnice punktowe między finalistami były minimalne, a rozstrzygnięcie przyniosła dopiero gra z orkiestrą w IV etapie.

• Roh Hyunjin postawiła w finale na Koncert Es-dur op. 73 Ludwiga van Beethovena („Cesarski”), łącząc klarowność formy z energią, której oczekuje się dziś od laureata konkursu tej rangi.

• Włoski pianista Elia Cecino oraz Lin Pin-Hong z Tajwanu wybrali koncerty Johannesa Brahmsa – repertuar bardziej symfoniczny, wymagający gęstszego dźwięku i umiejętności „wtopienia się” w orkiestrę.

• Shuhei Aoshima sięgnął po koncert Liszta, a Kim Jiyoung – podobnie jak koreanka-zwyciężczyni – po Beethovena.

Werdykt jury – złożonego z dziewięciu wybitnych pianistów i pedagogów, m.in. Piotra Palecznego, Akemi Alink, Olgi Kern, Alexandra Kobrina, Ewy Pobłockiej i Pawła Wakarecego – potwierdził, że w Bydgoszczy liczą się nie tyle efekty specjalne, ile integralna osobowość artysty.

Laureatka z Seulu – nowa twarz światowej pianistyki

Droga Roh Hyunjin na bydgoski podium to nie przypadek. Jak przypomina regionalna prasa, Koreanka rozpoczęła naukę gry stosunkowo późno, bo w wieku 11 lat, ale szybko trafiła na Uniwersytet Narodowy w Seulu i zaczęła kolekcjonować nagrody w konkursach krajowych. Wcześniej zdobyła m.in. drugą nagrodę w amerykańskim konkursie chopinowskim Borderland, jednak to właśnie laur z Bydgoszczy wydaje się momentem przełomowym w jej karierze.

Sam konkurs określany jest przez lokalne media jako jeden z najważniejszych na świecie – co może brzmieć jak komplement kurtuazyjny, ale potwierdzają to fakty: prestiż członkostwa w federacji WFIMC, globalna skala preselekcji, a także transmisje na żywo i wielomilionowa oglądalność nagrań z poprzednich edycji.

Bydgoszcz, Paderewski i świat – kilka szerszych kontekstów

Tegorocznej edycji towarzyszyła również bogata „otoczka” artystyczna: w Filharmonii otwarto wystawę sztuki inspirowanej muzyką, a konkurs Paderewskiego odbywał się równolegle z I Międzynarodowym Konkursem Wokalnym im. Bogdana Paprockiego w Operze Nova.

Dla Bydgoszczy to znacznie więcej niż tylko seria koncertów. Dzięki konsekwencji Andrzeja Szwalbego – twórcy Filharmonii Pomorskiej – to właśnie tu ulokowano konkurs, tu także nadano Paderewskiemu patronat filharmonii i później portu lotniczego. W efekcie, jak trafnie zauważają regionalni publicyści, dla tysięcy młodych pianistów na całym świecie Bydgoszcz jest dziś przede wszystkim „miastem Paderewskiego”, choć on sam większych związków z Bydgoszczą nie miał. 

Co dalej?

Zgodnie z tradycją, zwyciężczyni bydgoskiego konkursu wystąpi nie tylko na koncercie laureatów w Filharmonii Pomorskiej, ale także w warszawskiej Filharmonii Narodowej, co otwiera drogę do kolejnych zaproszeń i kontraktów.

Dla Bydgoszczy XIII Konkurs Paderewskiego to kolejny dowód, że konsekwentnie budowana, zakorzeniona w lokalnej instytucji impreza może stać się marką globalną – nawet jeśli tym razem polscy pianiści musieli ustąpić miejsca kolegom z Azji. Z punktu widzenia miasta ważniejsze od pucharów jest jednak coś innego: przez dwa listopadowe tygodnie Bydgoszcz znów była centrum światowej pianistyki, a nazwa Paderewskiego wybrzmiewała w dziesiątkach relacji i transmisji, od Seulu po Nowy Jork.

Źródła: paderewskicompetition.pl i media regionalne.