40. rocznica Bydgoskiego Marca. Wystawy, audycje, rajd [PROGRAM OBCHODÓW]

Z okazji rocznicy rok 2021 został ogłoszony Rokiem Bydgoskiego Marca’81. – Dla jednych jest to przypomnienie historii, a dla innych dopiero jej poznanie. Historii, w której Bydgoszcz odegrała niezwykle ważną rolę. To właśnie z Bydgoszczy najgłośniej było słychać hasła. „wolność” i „solidarność – mówiła w MCK przewodnicząca Rady Miasta Monika Matowska.

Odroczenie stanu wojennego

– 40 lat temu, władze raczej nieelegancko „wypraszały” nas. Teraz odwrótnie – władze samorządowe przygotowały oszałamiający program [obchodów] – mówił Jan Rulewski. Przypomniał, że w Bydgoszczy podjęta została próba rozmów z władzami, w sytuacji m.in. kryzysu w zakresie wyżywania.

– Znaczenie wydarzeń bydgoskich było znacznie większe, niż sądziliśmy do tej pory – podkreślił Antoni Tokarczuk. Stan wojenny był, jak tłumaczył, planowany już przed grudniem 1981 roku. Dzięki działalniom w Bydgoszczy został odroczony. – Władza się przekonała, że ze społeczeństwem sobie nie poradzi, że za dużo byłoby ofiar, przelewu krwi. Stan wojenny odroczono, postanowiono się przygotować – mówił.

– W grudniu poszło im łatwiej, ale [Marzec’81 – przyp. red.] to było nasze zwycięstwo. Dało nam czas  na przygotowanie pierwszego zjazdu Solidarności, na wypracowanie naszego stanowiska. Ono było przygotowane, kiedy przystąpiliśmy do rozmów przy Okrągłym Stole – wskazywał.

Za ówczesne poparcie Solidarności dla rolników dziękował Wojciech Mojzesowicz. – 16 marca rolnicy rozpoczęli protest – nie tylko dlatego, że myśleli o swojej gospodarce, ale myśleli też o Polsce, o zmianach, które powinny w Polsce zajść. Rolnicy przegraliby na Dworcowej, gdyby nie wsparcie Solidarności, panów Rulewskiego, Tokarczuka, Perejczuka – mówił.

Mural, wystawy, rajd

W ramach organizowanych przez Miasto obchodów odbędzie się wiele wydarzeń kulturalnych, edukacyjnych. Przewidziano m.in. konkursy: na mural poświęcony wydarzeniom Marca, który ma znaleźć się na budynku przy ul. Jagiellońskiej 38, oraz konkurs wiedzy dla młodzieży ze szkół średnich. Zaplanowano liczne wystawy - m.in w WiMBP na Barce Lemara i w plenerze - audycje „Wolnego studia 2.1” zainagurowane koncertem bydgoskich artystów, przejazdy zabytkowym autobusem oraz rajd rowerowy do Górska. Wydarzenia patronatem honorowym objął prezydent Lech Wałęsa, a w komitecie honorowym znaleźli się Jan Rulewski, Antoni Tokarczuk, Wojciech Mojzesowicz.

Szczegółowy program obchodów poniżej. 

Od 15 marca do 3 kwietnia otwarta będzie organizowana przez Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną (Wypożyczalnia Główna, Stary Rynek 24) wystawa zdjęć i dokumentów „Bydgoska droga do wolności”.

16 marca, w rocznicę rozpoczęcia strajku chłopskiego, o godz. 11.00 odprawiona zostanie Mszą św. w intencji ojczyzny i NSZZ „Solidarność” w kościele oo. Jezuitów (plac Kościeleckich 7). Następnie odbędą się uroczystości przy tablicy upamiętniającej strajk (ul. Dworcowa). W kinie Orzeł (ul. Marcinkowskiego 12) o godz. 17.00, 19.30 i 21.00 odbędą się seanse filmu „Czternaście dni. Prowokacja bydgoska”.

18 marca wyemitowany zostanie miejski spot filmowy o wydarzeniach Bydgoskiego Marca z udziałem bohaterów tych wydarzeń. Wydarzenie odbędzie się online.

Logo obchodów/mat. UMB

19 marca minie dokładnie 40 lat od wydarzeń Bydgoskiego Marca’81. Tego dnia odbędą się  oficjalne uroczystości rocznicowe organizowane przez Miasto Bydgoszcz. Rozpoczną się o godz. 11.30 na ul. Jagiellońskiej 3, złożeniem kwiatów pod pomnikiem. Następnie na ścianie Bydgoskiego Centrum Finansowego otwarta zostanie ekspozycja wielkoformatowych zdjęć poświęconych wydarzeniom Bydgoskiego Marca ‘81.

Tego dnia swoją działalność zainauguruje również „Wolne studio 2.1”, czyli cykl wydarzeń historyczno-kulturalnych, dostępnych w Internecie, proponowanych przez Miejskie Centrum Kultury. Zaplanowany w oryginalnej formule scenografii stylizowanej na obudowę starego odbiornika telewizyjnego przywoływać będzie początki lat 80. Obok pasma muzycznego w „Wolnym Studio 2.1.” znajdą się także pasma m.in. literackie, filmowe, teatralne, związane z architekturą, sztukami wizualnymi, historią regionu, a także pasmo publicystyczne z udziałem znanych osób.

„Wolne Studia” rozpocznie się koncertem „Wszystko, czego dziś chcę”. Bydgoscy artyści, online zaprezentują polskie przeboje z lat 80. Start o godz. 20.00 na Facebooku bydgoszcz.pl.

Od 19 marca przez cały rok będzie można uczestniczyć w działaniach edukacyjnych realizowanych przez bydgoskie Muzeum Okręgowe. Wśród nich m.in. karty edukacyjne wprowadzające w zagadnienia walki o niepodległość w okresie Polski Rzeczpospolitej Ludowej. Szczegóły będą podawane na bieżąco na stronie www.muzeum.bydgoszcz.pl.

Lech Wałęsa przemawiający do bydgoszczan/mat. UMB

20 marca Barka Lemara zacumuje na Brdzie w okolicach historycznego miejsca, w którym 40 lat temu odbywała się masowa manifestacja, a do tłumnie zebranych przemawiał Lech Wałęsa. Zdjęcie z tego wydarzenia można zobaczyć na okazjonalnie wyemitowanej Bydgoskiej Karcie Miejskiej. Na barce będzie można obejrzeć wystawę pn. „Przystań Wspomnień – Bydgoski Marzec '81 w plakacie oraz Fotograficzny Wehikuł Czasu Marka Chełminiaka”.

20 i 21 marca będzie można wybrać się w drogę zabytkowym autobusem marki Ikarus. Wewnątrz znajdą się zdjęcia z tamtych lat, emitowana będzie wolnościowa muzyki.

W kwietniu Miasto chce zorganizować wystawę „Bydgoszcz’81, moje miasto na historycznej fotografii”, przygotowaną z archiwalnych zdjęć mieszkańców. Prywatne fotografie można przynosić do Muzeum Mydła i Historii Brudu (ul. Długa) do końca marca.

3 czerwca odbędzie 40-kilometrowy rajd rowerowy do Górska, pod pomnik bł. ks. Jerzego Popiełuszki.

Marzec, który na stałe wpisał się do kalendarza bydgoszczan [HISTORIA]

Rolniczy protest na Dworcowej. Władze grały na zwłokę [HISTORIA]

W marcu 1981 roku wprowadzono kartki na mięso. 16 marca rolnicy zaczęli strajk przy ul. Dworcowej. Delegaci  Międzyzakładowej Komisji Założycielskiej NSZZ „Solidarność”mieli rozmawiać z uczestnikami Wojewódzkiej Rady Narodowej 19 marca, żądając zgody na utworzenie rolniczej Solidarności. Do głosu ich jednak nie dopuszczono; nie zgadzali się na opuszczenie budynku urzędu wojewódzkiego, co skończyło się pobiciem kilku z nich. Oburzenie tymi wydarzeniami doprowadziło do nasilenia strajku, który ostatecznie zakończył się 17 kwietnia. Strajk chłopski trwał w Bydgoszczy do 17 kwietnia, dzień wcześniej został rozszerzony również na Inowrocław. Ostatecznie do sądowej rejestracji Niezależnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych „Solidarność” doszło 12 maja 1981 roku.