Błąd w bydgoskich WZL przyczyną śmierci w katastrofie lotniczej [KOMUNIKAT]

Pod koniec maja do szefa MON trafił raport Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych. Jak ujawnił Onet.pl, przyczyną katastrofy była awaria fotela katapultowego. „Wytwarzanie pierścieni ścinających będących elementami foteli katapultowych K-36DM stosowanych w samolotach Su-22 i MiG-29 rozpoczęto w 2011 roku na podstawie opracowanej w WZL nr 2 S.A. dokumentacji konstrukcyjnej i dokumentacji do produkcji seryjnej” – informuje w  komunikacie Polska Grupa Zbrojeniowa. Pierścień odpowiada za uwolnienie się spadochronu podczas katapultowania.

Według Onet.pl, który  powołuje się na niezależne źródła i informatorów, pierścień z bydgoskich zakładów był kilkanaście razy mocniejszy od oryginału, który był „wykonany z tworzywa o dość dużej giętkości, aby podczas serii kontrolowanych eksplozji w procesie katapultowania mógł się złamać, uwalniając spadochron”.

Według komunikatu PGZ rzeczywiście popełniono w 2011 roku błąd przy projektowaniu tego elementu, a odpowiedzialni za to zostali zwolnieni z pracy. Sprawę bada Prokuratura Okręgowa w Warszawie 

Poniżej cały komunikat Polskiej Grupy Zbrojeniowej:

Z uwagi na zakończenie prac Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego dotyczących ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku lotniczego z udziałem samolotu MIG-29, do którego doszło w lipcu 2018 r. pod Pasłękiem, przedstawiamy stanowisko Polskiej Grupy Zbrojeniowej S.A. w sprawie wytwarzanego w 2011 r. przez Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 2 S.A. elementu fotela katapultowego K-36DM.

Wytwarzanie pierścieni ścinających będących elementami foteli katapultowych K-36DM stosowanych w samolotach Su-22 i MiG-29 rozpoczęto w 2011 roku na podstawie opracowanej w WZL nr 2 S.A. dokumentacji konstrukcyjnej i dokumentacji do produkcji seryjnej. Dokumentację projektu prototypowego pierścienia ścinającego zatwierdzono 21 marca 2011 r. Natomiast dokumentację projektu pierścienia do produkcji seryjnej zatwierdzono 17 maja 2011 r. Część została zaprojektowana przez konstruktora sekcji konstrukcyjnej Działu Technologicznego Zakładu. W ramach przygotowania dokumentacji konstrukcyjnej nie zakładano modyfikacji pierścieni, ale ich odtworzenie według wzoru.

Prace na fotelach katapultowych, zgodnie z przepisami dotyczącymi opracowania biuletynów technicznych w Lotnictwie Sił Zbrojnych RP, realizowane były w oparciu o biuletyn techniczny opracowany w Zakładzie, następnie uzgodniony i zatwierdzony przez Szefa Szefostwa Techniki Lotniczej. Wymiana pierścienia na nowy była elementem realizacji biuletynu technicznego, którego wykonanie zezwalało na dalsze użytkowanie fotela katapultowego.

Dziś wiemy, że w 2011 r. popełniono  błąd na  etapie projektowania detalu, który nie został  wykryty w procesie sprawdzania i wdrażania części do produkcji. Po katastrofie samolotu MIG-29, w której zginął pilot, spółka WZL-2 przeprowadziła audyt wewnętrzny, który miał na celu zbadanie okoliczności wprowadzenia do produkcji pierścienia w 2011 r. Materiał został przekazany prokuraturze. Z osobami bezpośrednio uczestniczącymi w procesie projektowania tego pierścienia rozwiązano stosunek pracy. Na podstawie rekomendacji zespołu audytowego w spółce wdrożono działania naprawcze, w tym: wprowadzono nową szczegółową instrukcję projektowania nakazującą gromadzenie i przechowywanie danych do projektów konstrukcyjnych, prowadzenie kwalifikacji części pod względem ich znaczenia i odpowiedzialności oraz określania na etapie założeń do projektu zakresu wymaganych prób i badań.  Ujednolicono również sposób sprawdzania i zatwierdzania dokumentacji technicznej przez wprowadzenie w ścieżkach zatwierdzania ścisłej hierarchii i odpowiedzialności.

Zgodnie z decyzją Głównego Inżyniera Wojsk Lotniczych we wszystkich samolotach wyposażonych w fotele K-36DM wymieniono pierścienie zaprojektowane w 2011 r. Do produkcji nowych dobrano materiał odpowiadający parametrom wytrzymałościowym oryginału i przeprowadzono próby wytrzymałościowe dla każdej partii produkcyjnej. Wszystkie fotele i system katapultowania w użytkowanych przez Siły Zbrojne RP maszynach (MIG-29, SU-22) zostały sprawdzone i zweryfikowane pozytywnie.

17 sierpnia 2018 roku WZL-2 przeprowadziły próby poligonowe w Wojskowym Instytucie Technicznym Uzbrojenia. Próby potwierdziły prawidłowe działanie nowo zaprojektowanego pierścienia. Na tej podstawie 28.08.2018 roku Główny Inżynier Wojsk Lotniczych wydał decyzję o wymianie pierścieni we wszystkich samolotach wyposażonych w fotele K-36DM.Wymiana pierścieni na wszystkich fotelach zarówno samolotów Su-22, jak i MiG-29, została zrealizowana od 30 sierpnia 2018 do 28 września 2018 roku.  W tym okresie (od 17 do 21 września) w Nadarzycach zrealizowano też dodatkowe próby pokazowe, które po raz kolejny potwierdziły prawidłowe działanie nowo zaprojektowanego i zamontowanego elementu.

Z uwagi na trwające postępowanie, organem uprawnionym do udzielania informacji w tym zakresie jest Prokuratura Okręgowa w Warszawie.