W Belwederze wręczono nagrody laureatom konkursu REGIObohater

Wizyta w Belwederze – budynku, który jest jednym z symboli polskiej walki o niepodległość, była jedną z nagród w konkursie, w którym wzięło udział prawie 5 tys. osób. Zwycięzcy odebrali także czytniki książek oraz jako pierwsi mogli obejrzeć wystawę poświęconą REGIObohaterom. Zakończona właśnie kampania REGIObohater miała na celu wybór 16 – po jednym w każdym województwie – bohaterów walki o niepodległość Polski. W toku ogólnopolskiego plebiscytu, w którym wzięło udział kilka tysięcy osób wybrano bohaterów, które przez najbliższe dwa lata będą patronami pociągów POLREGIO.

– Ocenialiśmy ponad 100 życiorysów, ale warto sobie uświadomić to, że tak naprawdę Polska odzyskała niepodległość po 123 latach i to były setki tysięcy ludzi, indywidualnych życiorysów, które przyczyniły się do tego, żeby ta niepodległość w 1918 roku nadeszła – powiedział Dariusz Gwizdała,  Zastępca Szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego, Członek Rady Programowej projektu REGIObohater.

– REGIObohater to unikatowe połączenie trzech obszarów, czyli 100-lecia niepodległości Polski, naszej regionalności i przywiązania do małych ojczyzn oraz kolei, która jest czymś więcej niż instytucją. Kolej to pewna ciągłość nie tylko gospodarcza, ale pewnego zaangażowania pozagospodarczego i patriotycznego – powiedział Andrzej Kensbok, Wiceprezes Zarządu Agencji Rozwoju Przemysłu.

– Wszystkim laureatom serdecznie gratulujemy wygranej oraz dziękujemy za zaangażowanie w popularyzowanie wiedzy na temat bohaterów, którzy choć często doskonale znani są w lokalnych społecznościach, to jednak nie zawsze wiedza o ich bohaterskich czynach znana jest szerzej. Jesteśmy największym przewoźnikiem pasażerskim w Polsce, działamy blisko ludzi i ich codziennych potrzeb. Z tego względu cieszymy się, że akcja REGIObohater, ukierunkowana m.in. na lokalne społeczności, spotkała się z tak dużym zainteresowaniem – powiedział Krzysztof Zgorzelski, Prezes Zarządu Spółki Przewozy Regionalne.

– Przed rozpoczęciem programu „Niepodległa” przeprowadziliśmy badania społeczne z których wniknęło, że Polacy chcą świętować w swoich małych ojczyznach, dlatego bardzo dziękujemy za organizację tego konkursu, ponieważ z ramienia instytucji kultury nie bylibyśmy w stanie zorganizować tak ważnej inicjatywy jak REGIObohater – powiedział Jan Kowalski, Dyrektor Biura Programu „Niepodległa”.

Organizując kampanię poświęconą regionalnym bohaterom POLREGIO chciało włączyć się w obchody 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę oraz podkreślić znaczenie lokalnych bohaterów w historii Polski. W czasie kampanii na dedykowanej stronie internetowej www.regiobohater.pl, która nadal funkcjonuje, można się było zapoznać z biogramami 100 osób, które przyczyniły się do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. oraz miały szczególny wkład w budowanie polskości pośród lokalnych społeczności. Wyboru tych postaci dokonała Rada Programowa w skład której weszli: Artur Soboń – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju (przewodniczący Rady Programowej), Dariusz Gwizdała – Zastępca Szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego, Michał Góras – Szef Gabinetu Politycznego w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Andrzej Kensbok – Wiceprezes Zarządu Agencji Rozwoju Przemysłu S.A.

Kampania REGIObohater jest objęta Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości. Partnerem akcji jest Agencja Rozwoju Przemysłu – największy udziałowiec Spółki Przewozy Regionalne i Program „Niepodległa”, a partnerem medialnym Grupa Wydawnicza Polska Press.

Lista 16 REGIObohaterów:

Dolnośląskie – prof. Julian Czyżewski

Kujawsko-pomorskie – gen. Elżbieta Zawacka ps. "Zo"

Lubelskie - gen. Franciszek Kleeberg

Lubuskie - kpt. Edmund Lesisz

Łódzkie – rtm. Aleksander Napiórkowski

Małopolskie - ppłk Ludwik Iwaszko

Mazowieckie - Janusz Kusociński

Opolskie – ppłk Bohdan Stanisław Sołtys

Podkarpackie – płk Leopold Lis-Kula

Podlaskie - mjr Władysław Raginis

Pomorskie - ppor. Konrad Guderski ps. "Konrad"

Śląskie - Maria Kujawska

Świętokrzyskie – mjr Jan Piwnik ps. "Ponury"

Warmińsko-mazurskie - Michał Kajka ps. "Prawdziński"

Wielkopolskie – gen. Roman Abraham

Zachodniopomorskie - Ewelina Nowak

REGIObohater województwa dolnośląskiego to Julian Czyżewski - kapitan Wojska Polskiego, geograf, profesor Akademii Handlu Zagranicznego we Lwowie i Uniwersytetu Wrocławskiego. Pochodził z Rudy (pow. Rohatyn, obecnie Ukraina). Od lat młodzieńczych angażował się w działalność niepodległościową, należał do Związku Walki Czynnej i był członkiem Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej. Za przemówienie wygłoszone podczas obchodów rocznicy Konstytucji 3 Maja w Brzeżanach został wydalony przez Austriaków z tamtejszego gimnazjum. Po wybuchu I wojny światowej zaciągnął się do Legionów Polskich, skąd po roku został odwołany do armii austriackiej. W latach 1918-1920 brał udział w zmaganiach o granice II Rzeczypospolitej z Ukraińcami i bolszewikami. W latach 1942-1944 sprawował funkcję Okręgowego Delegata Rządu RP we Lwowie. W 1945 roku ekspatriował się do Wrocławia. Był znanym i cenionym badaczem, wznowił „Czasopismo Geograficzne” i doprowadził do powstania Polskiego Towarzystwa Geograficznego. Jest pochowany na wrocławskim cmentarzu na Sępolnie.

REGIObohater województwa kujawsko-pomorskiego to Elżbieta Zawacka, pseud. „Zo” - żołnierz Polskiego Państwa Podziemnego, generał brygady, dwukrotny Kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari (zm. 10 stycznia 2009 r. w Toruniu). Nauczycielka, działaczka Przysposobienia Wojskowego Kobiet. We wrześniu 1939 roku brała udział w obronie Lwowa. W konspiracji niepodległościowej działała od pierwszych tygodni okupacji. Kurier Komendy Głównej Armii Krajowej. Jedyna kobieta wśród cichociemnych. Uczestniczka powstania warszawskiego. Po wojnie wielokrotnie represjonowana, więziona przez cztery lata, spotykały ją liczne szykany. Mimo to zdobyła tytuł profesora nauk humanistycznych.

REGIObohater województwa lubelskiego to gen. Franciszek Kleeberg - wybitny dowódca WP, generał dywizji, zwycięzca w ostatniej bitwie wojny 1939 roku pod Kockiem, trzykrotny Kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari (zm. 5 kwietnia 1941 w. Weisser Hirsch). Syn powstańca styczniowego, zawodowy wojskowy, w latach 1915-1916 w Legionach Polskich. Jako oficer WP uczestnik wojny polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej. W czasie przewrotu majowego opowiedział się po stronie rządowej, mimo to pozostawiono go w wojsku. Od 27 września 1939 roku dowódca Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”, na czele której dwukrotnie pokonał na Lubelszczyźnie wojska radzieckie, a następnie niemieckie w bitwie pod Kockiem. Kapitulował jako ostatni obrońca Rzeczypospolitej w 1939 roku – 6 października. Zmarł w niewoli niemieckiej.

REGIObohater województwa lubuskiego to kpt. Edumnd Lesisz - zawodowy wojskowy, bohater wojny 1939 roku, Kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari (zm. 21 stycznia 1943 r.). Pochodził z rodziny o tradycjach patriotycznych. W czasie wojny dowodził wypadem wydzielonego oddziału WP na Wschowę, wówczas położoną na terenie III Rzeszy Niemieckiej. Brawurowo przeprowadzona akcja zakończyła się spektakularnym sukcesem, rozbito okoliczne siły niemieckie, zajęto kilka pobliskich wsi. Dostawszy się do niewoli po kolejnych walkach, Edmund Lesisz został umieszczony w obozie jenieckim. Tam został aresztowany przez Gestapo, a następnie zamordowany w okrutnym śledztwie. Z trzech braci Edmunda Lesisza tylko jeden przeżył wojnę. Pozostali zginęli w Katyniu.

REGIObohater województwa łódzkiego to Aleksander Napiórkowski (1890-1920) – polityk, poseł na sejm RP. Był jednym z najaktywniejszych działaczy PPS na terenie Łomży oraz Łodzi. Jako żołnierz I Kompanii Kadrowej , a potem 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich brał udział w wyprawie na Kielce, walkach o to miasto oraz kampanii wołyńskiej. Po kryzysie przysięgowym zbiegł z obozu dla internowanych w Szczypiornie. W listopadzie 1918 roku zorganizował w Łodzi Milicję Ludową i uczestniczył w rozbrajaniu Niemców. W  1920 roku brał udział w obronie kraju przed najazdem bolszewickim. Zmarł 18 VIII tego roku na skutek ciężkich ran odniesionych podczas ataku na pozycje Armii Czerwonej pod Ciechanowem. Jest pochowany na Starym Cmentarzu w Łodzi.

REGIObohater województwa małopolskiego to Ludwik Iwaszko - podpułkownik Wojska Polskiego, zapomniany bohater walk o oswobodzenie Krakowa w październiku 1918 roku. Pochodził ze Lwowa. Brał udział w I wojnie światowej, dostał się do niewoli rosyjskiej, z której zbiegł. 31 X 1918 roku obok Antoniego Stawarza i Franciszka Pustelnika  był jednym z przywódców akcji, która doprowadziła do wyzwolenia Krakowa z rąk austriackich. To on zażądał od warty austriackiej przekazania odwachu w polskie ręce, a potem przemówił do wiwatujących tłumów. Brał także udział w przygotowaniu odsieczy dla walczącego z Ukraińcami Lwowa i w wojnie polsko-bolszewickiej, a  także w III powstaniu śląskim. Po klęsce wrześniowej w 1939 roku znalazł się na Węgrzech, gdzie brał czynny udział w organizowaniu przerzutu polskich żołnierzy na Zachód. Jest pochowany na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie.

REGIObohater województwa mazowieckiego to Janusz Kusociński – lekkoatleta, medalista olimpijski, odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (zm. 21 czerwca 1940 roku w Puszczy Kampinoskiej). Nauczyciel wychowania fizycznego, trener, dziennikarz. Złoty medalista olimpijski z Los Angeles w biegu na 10 000 metrów, srebrny medalista pierwszych mistrzostw Europy w biegu na 5000 metrów. Ochotnik do Wojska Polskiego we wrześniu 1939 roku, dwukrotnie ranny w obronie Warszawy. Po upadku Polski włączył się w organizowanie ruchu oporu. Aresztowany przez Niemców, rozstrzelany pod Palmirami.

REGIObohater województwa opolskiego to Bohdan Stanisław Sołtys (1894-1939) – podpułkownik Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari. Pochodził z Kluczborka. W czasie I wojny światowej  był żołnierzem 2 pułku ułanów Legionów Polskich. Internowany po kryzysie przysięgowym, zdołał uciec z obozu. W latach 1918-1921 brał udział w listopadowej obronie Lwowa, wojnach polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej oraz III powstaniu śląskim. Był dwukrotnie ranny. We wrześniu 1939 roku dowodził wchodzącym w skład Armii „Pomorze” 14 pułkiem piechoty w bitwie nad Bzurą. Poległ 12 IX 1939 roku w okolicy wiosek Sapy i Strzebieszew – wg jednej wersji zastrzelony przez niemieckiego żołnierza, wg drugiej przez dywersanta. Spoczywa na cmentarzu komunalnym w Bielawie. 

REGIObohater województwa podkarpackiego to Leopold Lis-Kula - pułkownik Wojska Polskiego, bohater walk o niepodległość. Pochodził z Kosina. Od młodzieńczych lat angażował się w działalność niepodległościową – w ramach tajnej organizacji wojskowej, skautingu i Związku Strzeleckiego. Jako żołnierz Legionów Polskich, dowodząc różnymi formacjami, walczył w bitwach pod Krzywopłotami i Kostiuchnówką. Po kryzysie przysięgowym został zdegradowany i wysłany na front włoski. W 1918 roku był komendantem naczelnym Polskiej Organizacji Wojskowej na Ukrainie. W trakcie walk o granice, jako niezwykle zdolnemu i odważnemu dowódcy, Józef Piłsudski powierzał mu najtrudniejsze odcinki wojny ukraińsko-polskiej 1918-1919. Nocą z 6 na 7 III 1919 roku przeprowadził zwycięski atak na zajęty przez przeciwnika Torczyn, podczas którego został ciężko ranny i niedługo potem zmarł z upływu krwi. Zmarł w roku 1919 i jest pochowany na rzeszowskim cmentarzu Pobitno.

REGIObohater województwa podlaskiego to kpt. Władysław Raginis – kapitan Wojska Polskiego w Korpusie Ochrony Pogranicza, dowódca obrony Wizny, Kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari (zm. 10 września 1939 r. w Wiźnie). Zawodowy wojskowy, absolwent i wykładowca Szkoły Podchorążych Piechoty w Śremie. We wrześniu 1939 roku dowódca odcinka obronnego „Wizna” w pasie działań Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”. Na czele 380 podkomendnych przez cztery dni odpierał ataki XIX Korpusu gen. Heinza Guderiana (43 000 żołnierzy). Ciężko ranny, popełnił samobójstwo w schronie bojowym.

REGIObohater województwa pomorskiego to ppor. Konrad Guderski, pseud. „Konrad” – wojskowy, inżynier, organizator i dowódca obrony Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku (zm. 1 września 1939 r. w Gdańsku). Uczestnik akcji rozbrajania żołnierzy niemieckich w Warszawie w listopadzie 1918 roku. Absolwent Politechniki Warszawskiej i Politechniki Lwowskiej. Oficer rezerwy 9. Pułku Piechoty Legionów. Delegat na Gdańsk do specjalnych zadań wojskowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Poległ w walce podczas obrony placówki Poczty Polskiej.

REGIObohater województwa śląskiego to Maria Kujawska (1893-1948) – lekarka, powstaniec śląski, działaczka społeczna i polityczna. Pochodziła z Raciborza, z rodziny niemieckiej. Podczas studiów medycznych we Wrocławiu zafascynowała ją polska historia i kultura, co zdecydowało o zmianie narodowości. Już wtedy zaciągnęła się do tajnej organizacji studenckiej Związek Młodych Polaków. Po wybuchu III powstania śląskiego tworzyła punkty opatrunkowe dla uczestników walk i prowadziła pociąg sanitarny. Pracowała także jako lekarz polowy w Toszku oraz w Głównym Szpitalu Wojsk Powstańczych w Mysłowicach. W niepodległej Polsce była posłem na Sejm Śląski, angażowała się też czynnie w życie środowiska lekarskiego. We wrześniu 1939 roku znalazła się w Rumunii, a potem w Jugosławii, gdzie kierowała domem dla polskich matek z dziećmi. Aresztowana w 1944 roku przez Niemców i osadzona w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück z poświęceniem ratowała życie innych więźniarek. Jest pochowana w Pszczynie.

 REGIObohater województwa świętokrzyskiego to Jan Piwnik (1912-1944) – pułkownik Wojska Polskiego, dowódca partyzancki w Górach Świętokrzyskich i na Nowogródzczyźnie. Pochodził z Janowic. Z wykształcenia był funkcjonariuszem Policji Państwowej, której kompanią dowodził w wojnie obronnej 1939 roku. Po klęsce wrześniowej przedostał się przez Węgry do Francji, broniąc jej przed Niemcami. Następnie znalazł się w Wielkiej Brytanii, skąd po szkoleniu został w 1941 roku przerzucony jako cichociemny do okupowanej Polski. W 1943 roku przeprowadził brawurową akcję odbicia trzech żołnierzy AK z więzienia w Pińsku, za co otrzymał Order Virtuti Militari. W latach 1943-1944 zarówno na Kielecczyźnie, jak i na terenie Okręgu AK Nowogródek odniósł wiele sukcesów w walce z Niemcami. Zginął 16 VI 1944 roku podczas ataku na niemieckie umocnienia pod wsią Jewłasze (obecnie na terenie Białorusi).

 REGIObohater województwa warmińsko-mazurskiego to Michał Kajka, pseud. „Prawdziński” – polski działacz narodowy na Mazurach, poeta ludowy, artysta, polityk, odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski  (zm. 22 września 1940 roku w Orzyszu). Jeden z organizatorów Mazurskiej Partii Ludowej. Krzewiciel kultury polskiej i mazurskiej. W okresie plebiscytu opowiadał się za przyłączeniem Mazur do Polski. Na spotkaniach z Mazurami deklamował swe wiersze po polsku. W latach 30. XX wieku inwigilowany przez służby bezpieczeństwa III Rzeszy.

REGIObohater województwa wielkopolskiego to Roman Abraham (1891-1976) - generał brygady Wojska Polskiego, poseł na Sejm RP. W czasie listopadowej obrony Lwowa był jednym z najzdolniejszych i najbardziej cenionych przez swych żołnierzy dowódców. Po zwycięskiej ofensywie Polaków to jemu przypadł zaszczyt zawieszenia flagi narodowej na ratuszu tego miasta. Uczestniczył także w wojnie polsko-bolszewickiej, a w 1921 roku organizował dostawy broni, amunicji i transporty ochotników dla III powstania śląskiego. We wrześniu 1939 roku dowodził Wielkopolską Brygadą Kawalerii, z którą wziął udział w bitwie nad Bzurą, ciężkich walkach w obronie Warszawy. Zapisał się jako jedyny polski dowódca związku taktycznego kawalerii, który nigdy nie doznał porażki. Po aresztowaniu przez Niemców był więziony w Cytadeli poznańskiej a następnie w oflagach na terenie okupowanej Polski, Czech i III Rzeszy. Po II wojnie światowej podejmował liczne starania na rzecz powstrzymania dewastacji Cmentarza Orląt we Lwowie. Spoczywa na cmentarzu farnym we Wrześni.

REGIObohater województwa zachodniopomorskiego to Ewelina Nowak - sanitariuszka WP (zm. 13 marca 1945 r. w Kołobrzegu). W 1944 roku zmobilizowana do komunistycznego Wojska Polskiego z Wołynia. W szeregach 14 Pułku Piechoty wzięła udział w bitwie o gruzy Warszawy, na Wale Pomorskim i o Kołobrzeg. W dniu śmierci przez dłuższy czas nieustannie znosiła z pobojowiska rannych kolegów w pobliżu jednego z bastionów oporu Niemców, tzw. Białych Koszar. Trafiona przez snajpera zginęła na miejscu, próbując nieść pomoc piątemu lub szóstemu z kolei polskiemu żołnierzowi. Z inicjatywy żołnierzy pułku pochowano ją uroczyście dwa dni później, po zwycięstwie nad wojskami niemieckimi.