Henryk Bednarski. Zapomniany dygnitarz [HISTORIA]

Henryk Bednarski od lat młodzieńczych konsekwentnie budował swoją karierę. Zaczynał jako zwykły nauczyciel w kilku pomorskich szkołach. Pracę łączył z nauką, najpierw zaocznie ukończył studium nauczycielskie w Toruniu, a następnie wieczorowo studia pedagogiczne na Uniwersytecie Gdańskim. Praca nauczyciela mu jednak nie wystarczała. Wiedział, że drogę szybkiego awansu może zapewnić partia, chociaż z pewnością sam nie przypuszczał, że dzięki niej zajdzie aż tak wysoko.

Początki partyjnej kariery

Gdy w 1948 r. utworzono Związek Młodzieży Polskiej, Bednarski miał zaledwie 14 lat. Wzorowana na sowieckim Komsomole organizacja służyła do indoktrynacji młodzieży i kształtowania nowych kadr potrzebnych komunistom do rządzenia krajem. Bednarski działał w niej aktywnie przez kolejnych osiem lat. Do PZPR wstąpił w 1954 r. już jako w pełni ukształtowany komunista. W partii działał do końca jej istnienia, czyli do 1990 roku.

Po wstąpieniu do PZPR jego kariera uległa przyspieszeniu, czego przejawem było powierzanie mu coraz bardziej odpowiedzialnych funkcji partyjnych. W latach 1960–1963 pełnił funkcję sekretarza ds. propagandy Komitetu Powiatowego PZPR w Tucholi. Następnie, ze względu na ukończone właśnie studia socjologiczne o specjalności socjologia wsi, skierowano go na tzw. odcinek wiejski. W latach 1963–1969 pełnił funkcję przewodniczącego Zarządu Wojewódzkiego Związku Młodzieży Wiejskiej w Bydgoszczy. Równolegle, w latach 1964–1969, był również członkiem Zarządu Głównego ZMW.

Bednarski doskonale wiedział, że kariera w partii zależy od sowieckich towarzyszy, więc już w 1952 r. zapisał się do Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Po kilkudziesięciu latach wszedł do władz tej organizacji, w 1983 r. został członkiem Zarządu Głównego, w latach 1987–1991 był jego prezesem.

Partyjny naukowiec

W 1969 r. został oddelegowany przez partię na, jak to się wówczas mówiło, odcinek naukowy. Został wykładowcą na Wieczorowym Uniwersytecie Marksizmu-Leninizmu przy KW PZPR w Bydgoszczy. Zaczął również działać w Bydgoskim Towarzystwie Naukowym, gdzie w kolejnych latach pełnił funkcję dyrektora (1969–1971), wiceprezesa (1972–1976), następnie prezesa (1976–1980). Pracując w BTN został również zatrudniony w KW PZPR w Bydgoszczy jako lektor, a jednocześnie kierownik Wydziału Nauki i Oświaty KW PZPR. W 1973 uczestniczył w trzymiesięcznym kursie w Wyższej Szkole Partyjnej KC KPZR w Moskwie.

Nadzór nad nauką i oświatą zapewnił mu również etat w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Bydgoszczy, gdzie zaczął pracować w 1971 roku. Początkowo jako wykładowca, później kierownik zakładu, dyrektor Międzywydziałowego Instytutu Nauk Społecznych, a na koniec prorektor ds. nauczania i wychowania WSP. Przez kilka miesięcy 1980 r. pełnił funkcję dyrektora Międzywojewódzkiej Szkoły Partyjnej w Bydgoszczy.

Na szczyty władzy

Przyspieszenie w karierze Henryka Bednarskiego nastąpiło w 1980 roku. Po fali strajków z lata tego roku doszło do utworzenia NSZZ „Solidarność”. Przywódcy partii i ich lokalni przedstawiciele byli krytykowani za bezczynność. Ostatecznie za nieumiejętność stłumienia protestów i wystąpień antyrządowych zapłacili stanowiskami. W Bydgoszczy odwołany został I sekretarz komitetu wojewódzkiego PZPR Józef Majchrzak. Zastąpił go Bednarski, co miało być wyrazem nowego otwarcia i bardziej liberalnego podejścia do społeczeństwa. Despotę, który przez kilkanaście lat żelazną ręką rządził regionem zastępował bowiem naukowiec, wykładowca, człowiek związany z inteligencją.

Objęcie funkcji „pierwszego” przez Bednarskiego wywołały w społeczeństwie duże nadzieje – szybko jednak zostały zawiedzione. Okazał się on bardziej przywiązany do ideologii komunistycznej niż do oczekiwań społecznych. W trakcie swoich rządów gorliwie zwalczał działania opozycji, w tym zwłaszcza NSZZ „Solidarność”. Konfrontacyjna postawa przejawiała się m.in. podczas wydarzeń w sali sesyjnej WRN 19 marca, gdy pobici zostali związkowcy z „Solidarności”, czy też podczas strajku rolników w siedzibie ZSL przy ul. Dworcowej. To również w trakcie jego rządów planowano i wdrażano w życie wytyczne stanu wojennego, w efekcie czego wiele osób było internowanych, więzionych, wyrzucanych z pracy czy poddawanych innym równie dotkliwym represjom.

Pod specjalnym nadzorem

Pełniąc funkcję I sekretarza Bednarski w pełni korzystał z profitów związanych ze sprawowaniem władzy. Z mieszkania w bloku na Bartodziejach przeniósł się do nowo wybudowanego domu na Miedzyniu. Towarzysze z komitetu wojewódzkiego zadbali, aby „pierwszemu” niczego nie brakowało. W pobliżu postawiono nawet sklep, aby nie musiał fatygować się zbyt daleko po zakupy.

Sumienne utrwalanie komunizmu zostało docenione w stolicy. Pod koniec 1983 r. Bednarski został powołany do Komitetu Centralnego PZPR, a więc wszedł do ścisłej elity partyjnej. Sytuacja ta spowodowała jeszcze większą czołobitność miejscowych przedstawicieli partii i bezpieki. Sprawdzeni zostali wszyscy sąsiedzi, ale również setki innych osób z całej dzielnicy, w tym roznosiciele mleka i listonosze. Weryfikowano bazy milicyjne w poszukiwaniu potencjalnych źródeł zagrożenia. Sprawdzono wszystkich mieszkających w pobliżu kryminalistów, ale również osoby angażujące się w działalność opozycyjną wobec władz. Wśród osób zamieszkujących w pobliżu werbowano agenturę, która miała informować o wszelkich podejrzanych zdarzeniach.

Zmierzch kariery politycznej

W Komitecie Centralnym PZPR Bednarski pracował od jesieni 1983 r. do rozwiązania partii w 1990 roku. Pełnił szereg odpowiedzialnych funkcji, był m.in. sekretarzem KC PZPR, przewodniczącym Komisji Nauki i Oświaty i przewodniczącym Komisji Ideologicznej. W okresie 1987–1988 pełnił funkcję ministra edukacji narodowej w rządzie Zbigniewa Messnera.

Schyłek kariery politycznej przyniosły przemiany, których kumulacją były wybory parlamentarne z 1989 roku. Bednarski startował w wyborach do Senatu z województwa bydgoskiego. Przepadł jednak z kretesem otrzymując mało głosów i nie zdobywając mandatu.

Wypadnięcie z politycznego obiegu przypłacił chorobą. Po wykurowaniu się wrócił do działalności naukowej. Wykorzystując dawne kontakty, pracował jako profesor na wielu uczelniach. Obecnie Henryk Bednarski mieszka w Warszawie, gdzie pędzi żywot emeryta.