Bydgoskie obchody na miarę stulecia [HARMONOGRAM]

Setna rocznica powrotu Bydgoszczy do Polski przypada w poniedziałek 20 stycznia, ale już w weekend atrakcji będzie naprawdę mnóstwo. Organizatorzy i współorganizatorzy, kilkaset (!) osób biorących udział w przygotowaniach, zrealizują kilkudniowy program obchodów.

Podczas konferencji opowiedzili o nich: zastępca prezydenta miasta Michał Sztybel, Adam Gajewski, reprezentant MCK, Marek Zwiefka z Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy, przedstawiciele UKW: prof. dr hab. Bernard Mendlik z Wydziału Edukacji Muzycznej, dr Sławomir Łaniecki z Wydziału Historycznego, przedstawiciele Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy: Anna Nadolska – kustosz, kierownik Działu Historii, Anna Kornelia Jędrzejewska – kustosz z Działu Edukacji i Promocji, dr Joanna Matyasik – kierownik Działu Zbiorów Specjalnych Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy.

fot. Anna Kopeć

Adam Gajewski, zobrazował charakter uroczystości jako bliski sercu bydgoszczan, czego wyrazem mają być chociażby piosenki napisane gwarą bydgoska z lat dwudziestych minionego wieku. Zachęcał m. in. do uczestnictwa we wspólnym śpiewaniu tych utworów, wykonywanych przez zespół Cynamony. - Te obchody są tyleż poważne, co odnoszące się do tego, co nam w duszy gra - powiedział.

fot. Anna Kopeć

Wspomniał również o grze miejskiej, organizowanej przez harcerzy, która zostanie rozegrana w mieście w nocy z piątku na sobotę (17/18 stycznia), na którą, jak zdradził, zapisało się już 250 osób, a kolejni chętni wciąż się dopisują.

– Zapowiada się ogromna impreza, tylu koni chyba w latach dwudziestych na rynku nie było – opowiadał reprezentant MCK-u.

Marek Zwiefka reprezentujący Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy, koordynator grup rekonstrukcyjnych i przedstawiciel Mundurowej Szkoły Technicznej przy Bydgoskim Zakładzie Doskonalenia Zawodowego, zapowiedział liczny udział wojska. – Udało nam się zaprosić, dzięki wsparciu miasta, kilka grup rekonstrukcyjnych z Polski. Będą pojawiać się stopniowo w Bydgoszczy już od piątku (17 stycznia). Oficjalne pokazy dla ludności rozpoczniemy w niedzielę o godz. 12.00 na Wyspie Młyńskiej, a od 14.00 wojsko pojawi się na rynku.

fot. Anna Kopeć

Udział weźmie m.in. Koło Przyjaciół 16. Pułku Ułanów Wielkopolskich. – Przedstawi ułanów w barwach naszego bydgoskiego pułku, który w 1920 roku, dokładnie od 20 stycznia, stanął garnizonem w naszym mieście. Poznają ich państwo po białych otokach na czapkach – mówił Zwiefka. Drugą grupą będzie 17. Pułk Ułanów, który również w tym czasie wkraczał do Bydgoszczy – tych rekonstruktorów z kolei poznamy po żółtych otokach.  – Te dwie grupy zaprezentują nam się razem ze sztandarami tych historycznych jednostek. Największą natomiast grupą uczestników będzie tzw. Ochotnicza Kompania Wielkopolska – dodaje. Wojska wielkopolskie, zanim wkroczyły do miasta, zatrzymały się pod Bydgoszczą, by uporządkować szyki. Obóz zrekonstruwany przez członków stowarzyszenia, którzy przyjadą do Bydgoszczy z całej Polski, będzie można zobaczyć na Wyspie Młyńskiej.  

Fundacja Historii Polski z Torunia zaprezentuje podczas obchodów czołg lekki Renault FT 17, który odegrał istotną rolę w Bitwie Warszawskiej. Ponadto jedna z firm militarnych zaprezentuje armatę polową pruską zaprzężoną w sześć koni, z obsługą złożoną z artylerzystów, ze Stowarzyszenia 7. Dywizjonu Artylerii Konnej. Pojawi się też kuchnia polowa z roku 1920, serwująca krupnik bydgoski. Podczas obchodów wystąpią także rekonstrukcyjne grupy cywilne, m. in. ZHR wystawi drużynę skautów w historycznych ubiorach, ze sztandarem, proporcem z 1918 roku.

Marek Zwiefka podkreślił także potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa podczas uroczystości, o co mają zadbać wolontariusze Mundurowej Szkoły Technicznej z Bydgoszczy.

Anna Nadolska, kustosz z Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, zapowiedziała natomiast ciekawy materiał ekspozycyjny, który będzie można poznawać podczas wystawy.

fot. Anna Kopeć

Będzie to około czterystu pozycji: obrazy, grafiki, numizmaty, broń, widokówki, a przede wszystkim symboliczny klucz na ceremonialnej poduszce, który został przekazany przez ostatniego burmistrza Bromberga Janowi Maciaszkowi, komisarycznemu prezydentowi Bydgoszczy. Na ekspozycji znajdą się też liczne dokumenty z epoki, szklane slajdy przedstawiające życie codzienne bydgoszczan w okresie pierwszej wojny światowej. Będzie można obejrzeć również przedmioty życia codziennego, które z powodu wojennej biedy były bardzo skromne. Zobaczymy na przykład tornister z tektury, buty ze słomy, torebkę z papieru. Zaprezentowany zostanie również oryginalny, nigdy niepokazywany dwumetrowy zwój z bydgoskiej synagogi z przełomu XIX i XX wieku.

Przedstawiciele UKW natomiast zapowiedzieli wkomponowany w obchody stulecia Festiwal Chórów Akademickich, podczas którego wystąpi 150 chórzystów, oraz konferencję naukową. Zaznaczono, że uczestniczący w zajęciach Uniwersytetu Trzeciego Wieku również przygotowali stroje z epoki, w których pojawią się na bydgoskim rynku.

fot. Anna Kopeć

Na koniec konferencji dr Joanna Matyasik, kierownik Działów Zbiorów Specjalnych Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy opowiedziała o piśmienniczych eksponatach, którymi dysponuje biblioteka, a które będziemy można podziwiać podczas obchodów.  Najbardziej niezwykłym jest jedyny zachowany na świecie rękopiśmienny egzemplarz „Roty” Marii Konopnickiej z 1910 roku. Ponadto będzie można zobaczyć rękopisy Henryka Sienkiewicza, Juliusza Słowackiego, Stefana Żeromskiego, Gabrieli Zapolskiej, Adama Mickiewicza.

fot. Anna Kopeć

Pełen harmonogram obchodów 100-lecia powrotu Bydgoszczy do Polski:

18 stycznia (sobota):

• Wstęp wolny na wszystkie stałe ekspozycje muzealne, w tym wystawę historyczną „Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy”, godz. 10.00-16.00 Spichrze Nad Brdą, ul. Grodzka 7-11.
• Otwarcie Wystawy „Moja Rodzina, Moje Miasto na historycznej fotografii”, godz. 12.00, Most Staromiejski
• Symboliczne nadanie imienia Dębowi Stulecia Powrotu Bydgoszczy do Polski, godz. 13.00, w alei Ossolińskich
• Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy, Otwarte muzeum dla zwiedzających, w godz. 12:00-16:00,
• Rozwinięcie dużej flagi narodowej na Wieży Ciśnień, Odśpiewanie hymnu narodowego, Odśpiewanie kilku piosenek wojskowych, tzw. śpiewanki w gronie 60 harcerzy i harcerek oraz Skauci – harcerze (Polacy) - 11 osób, wszyscy uczestnicy biorący udział w rekonstrukcji w pełnym umundurowaniu skautowym, z kapeluszami, plecakami (mundury historyczne) wraz z oprzędzeniem z lat 1918r.- 1920, grupa wyćwiczona w mustrze wojskowej (dodatkowo replika sztandaru drużyny skautowej z 1918 r.). Wieża ciśnień na Wzgórzu Dąbrowskiego – godz.: 18.00
• Bydgoska LOKALizacja 2020 – clubbing w stylu retro z piosenką na ustach Zespół „Cynamony” odwiedzą bydgoskie kluby w godzinach 19.00-21.00

19 stycznia (niedziela):• Odsłonięcie Makiety Starego Miasta - Restauracja na ul. Niedźwiedzia – „Apteka”, godz. 11.00-13.00
• Wystawa w zabytkowym autobusie „100 lat komunikacji miejskiej w Bydgoszczy” na ulicy Długiej, godz. 12.00-16.00
• Wydarzenia towarzyszące na Wyspie Młyńskiej, m.in.: wystawa umundurowania powstańczego, broni, wybijanie monety, szpital polowy oraz stanowiska artystyczne fotograficzne i pocztowe godz. 12.00 – 16.00
• Inscenizacja historyczna, godz. 14:00 Stary Rynek
• Odsłonięcie Makiety Starego Miasta - Restauracja na ul. Niedźwiedziej – „Apteka”, godz. 14.00-16.00 (przerwa o 15.00)
• Zabawa taneczna w stylu lat 20., godz. 16.00, barka Lemara
• Spotkanie z historią na wystawie „Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami
międzywojennej Bydgoszczy”, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11, Bilet specjalny – 1 zł
W programie: godz. 10.00-18.00 - Pokaz unikatowego trojaka koronnego Zygmunta III Wazy, wybitego w mennicy bydgoskiej. Godz. 12.00-14.00 - Legenda o herbie Bydgoszczy. Warsztaty rodzinne podczas których dowiemy się co i dlaczego przedstawia herb naszego miasta. Zastanowimy się również nad znaczeniem kolorów naszej flagi. Zdobytą wiedzę wykorzystamy tworząc okolicznościowe kotyliony. Godz. 16.00„Trojak koronny Zygmunta III Wazy”. Prelekcja Jarosława Kozłowskiego, kierownika Działu Numizmatyki Muzeum dotycząca nowego nabytku.
• Muzeum Wojsk Lądowych – bezpłatnie otwarte muzeum dla zwiedzających, w godz. 10:00 - 14:00
• Historyczny Punkt Werbunkowy do WP, działania rekonstrukcyjne – ul. Długa – Zabytkowy Tramwaj

20 stycznia (poniedziałek):
• Msza święta w katedrze św. Marcina i Mikołaja w Bydgoszczy, godz. 12.00
• Oficjalne obchody z ceremoniałem wojskowym, godz. 13.00, Stary Rynek
• Otwarcie wystawy jubileuszowej „Ku wolności. Bydgoszcz 1914-1920”, 17:00-18:00 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy,
Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11
• Konferencja Naukowa, Na drodze do Niepodległości. Bydgoszcz w latach 1914-1920. Sala sesyjna Rady Miasta, ul. Jezuicka 1. Zgłoszenia osób i/lub grup, chcących wziąć udział bierny w konferencji przyjmowane są na adres mailowy: konferencjabydgoszcz1920@muzeum.bydgoszcz.pl
•Odsłonięcie 4 tablic, w godzinach od 10.00-12.00
1.Józef Piłsudski – Hotel „Pod Orłem”
2.Roman Dmowski – Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli
3.Gen. Józef Haller – Collegium Medicum
4.Wojciech Korfanty – Urząd Marszałkowski / delegatura w Bydgoszczy
•Muzeum Wojsk Lądowych otwarte dla zwiedzających, w godz. 8:30-15:30
•„Portrety Pamięciowe” - promocja powieści kryminalno – historycznej „Mord na Zimnych Wodach” autorstwa Małgorzaty Grosman, godz. 18.00 Muzeum Legend Szyperskich, barka Lemara

21 stycznia (wtorek)
•Konferencja Naukowa, Na drodze do Niepodległości. Bydgoszcz w latach 1914-1920
Aula, I piętro, Biblioteka Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, ul. Karola Szymanowskiego 3. Zgłoszenia osób i/lub grup, chcących wziąć udział bierny w konferencji przyjmowane są na adres mailowy: konferencjabydgoszcz1920@muzeum.bydgoszcz.pl

Wystawy czasowe:
Z okazji setnej rocznicy powrotu Bydgoszczy do Macierzy Biblioteka Publiczna przygotowała dwie wystawy czasowe: Ekspozycja pt. „Sto lat u siebie. Zabytki piśmiennictwa polskiego w zbiorach bydgoskiej książnicy” czynna będzie od 17 do 31 stycznia 2020 r. w Sali Wystawowej przy ul. Jana Kazimierza w Bydgoszczy (wejście główne od strony Starego Rynku). Wystawione zostaną najcenniejsze zabytki piśmiennictwa jakie Biblioteka zgromadziła w swoich zbiorach przez 100 lat polskiego zarządu. Wystawa czynna w godzinach 9:00-15:00 w dni powszednie. Uroczyste otwarcie przewidziane jest na godzinę 12:00, dnia 17 stycznia 2020 r. W głównym dniu obchodów tj. 19 stycznia 2020 r. wystawę można zwiedzać w godzinach 12:00-17:00.

Druga ekspozycja pt. Setna rocznica powrotu do Macierzy czynna będzie od 17 styczna do 29 lutego 2020 r. w Wypożyczalni Głównej Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. dr. W. Bełzy w Bydgoszczy. Wystawione zostaną materiały, które prezentują najważniejsze wydarzenia związane z przyłączeniem Bydgoszczy do państwa polskiego, tj. zdjęcia, odezwy, afisze (w tym Odezwa prezydenta Jana Maciaszka do mieszkańców Bydgoszczy z dn. 20 stycznia 1920 r. i Afisz promujący uroczyste przedstawienie „Dziadów” Adama Mickiewicza na przyjęcie Wojsk Polskich z dn. 22 Stycznia 1920 r.).Wystawa czynna w godzinach otwarcia Biblioteki.

Od 10 do 31 stycznia odbywać się będzie wystawa fotografii „Bydgoskie Pułki o rodowodzie powstania wielkopolskiego”. Otwarcie wystawy 10.01.2020 r., o godz. 10.00 w gmachu biblioteki UKW w Bydgoszczy. Wystawa ma przypominać tradycje pułków, które po wkroczeniu do Bydgoszczy w 1920 r. pozostały w mieście do września 1939r. Wyjątkowość koncepcji polega na tym, że przedstawione zdjęcia pochodzą od rodzin byłych żołnierzy, są to też odznaki pułkowe, sztandary.

Wystawę okolicznościową przygotowało także Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy. Wystawa zostanie otwarta w czwartek 16 stycznia.

Uroczystości organizowane przez wojewodę:

19 stycznia (niedziela)

12.30 Msza św. w intencji 100-lecia powrotu Bydgoszczy do Polski celebrowana przez JE Biskupa Jana Tyrawę w Katedrze Bydgoskiej pw. św. św. Marcina i Mikołaja.

20 stycznia (poniedziałek)

08.45 - Wojewoda Mikołaj Bogdanowicz złoży kwiaty na grobach Bohaterów Bydgoskiej Niepodległości: Bernarda Śliwińskiego (Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy - Wzgórze Wolności ul. gen. Stanisława Grzmota-Skotnickiego 2), Jana Biziela i Jana Maciaszka (Cmentarz Nowofarny, ul. Artyleryjska 10)

11.00 - Odsłonięcie tablicy upamiętniającej Wojciecha Korfantego, (na fasadzie Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy, ul. Jagiellońska 3).

11.15 – Wręczenie odznaczeń i prelekcja historyczna dr. Marka Szymaniaka z Muzeum II Wojny Światowej (sala im. Bydgoskiego Marca 1981 roku, Kujawsko-Pomorski Urząd Wojewódzki w Bydgoszczy).

kc