IPN: 40. rocznica wprowadzenia stanu wojennego w Polsce – inicjatywy IPN

1. Akcja społeczna IPN „Zapal Światło Wolności”: 7 – 13 grudnia 2021 r.

Inauguracja akcji – 7 grudnia. Finał akcji: 13 grudnia – pl. J. Piłsudskiego w Warszawie o godz. 19.30. Na uroczystości obecny będzie Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda.

Ogólnopolska akcja IPN „Zapal Światło Wolności” ma na celu upamiętnienie wszystkich ofiar wprowadzonego 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego: tych, którzy stracili życie lub w inny sposób ucierpieli. Akcja została objęta Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości.

Akcja „Zapal światło wolności” nawiązuje do tysięcy świec, jakie mieszkańcy wolnego świata zapalili na znak solidarności z mieszkańcami Polski w Wigilię Bożego Narodzenia 1981 roku. Światełko wolości zapłonęło w oknie Pałacu Apostolskiego w Watykanie. Do gestu solidarności z Polakami wzywał również prezydent USA Ronald Reagan: „Polacy zostali zdradzeni przez własny rząd. Ci, którzy nimi rządzą, oraz ich totalitarni sojusznicy obawiają się wolności, którą Polacy tak bardzo umiłowali. (…) Niech płomień milionów świec

w amerykańskich domach będzie świadectwem, że światła wolności nie uda się zgasić” – powiedział w orędziu Bożonarodzeniowym do narodu.

Upamiętnić ofiary stanu wojennego można również poprzez wirtualne zapalenie Światła Wolności, klikając świecę.

2. Debata (Nie)rozliczony stan wojenny - 12 grudnia 2021 r., godz. 12.00 - Centrum Bankowo-Finansowe (dawny Dom Partii), ul. Nowy Świat 6/12

Panel dyskusyjny z udziałem:

• dr. hab. Andrzeja Zybertowicza – Doradcy Prezydenta RP Andrzeja Dudy

• dr. hab. Sławomira Cenckiewicza – Dyrektora Wojskowego Biura Historycznego im. Kazimierza Sosnkowskiego, Zastępcy Przewodniczącego Kolegium IPN

• prok. Andrzeja Pozorskiego – Zastępcy Prokuratora Generalnego, Dyrektora Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

• dr. Macieja Korkucia – Naczelnika Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Krakowie

3. Wręczenie Krzyży Wolności i Solidarności przez Prezesa IPN – 13 grudnia 2021 r.

13 grudnia 2021 roku o godz. 16.00 Prezes IPN dr Karol Nawrocki wręczy Krzyże Wolności

i Solidarności 41 działaczom opozycji antykomunistycznej w Sali Odczytowej Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie przy ul. Krakowskie Przedmieście 66.

Wśród odznaczonych jest Adam Borowski, wciąż aktywny na niwie edukacji historycznej (producent filmu fabularnego „Legiony”) oraz zaangażowany społecznie. W latach 80-tych uczestniczył w wielu spektakularnych akcjach zorganizowanych przez podziemie, m.in. wmurowania w dniu 31 maja 1982 r. na Placu Zwycięstwa płyty marmurowej upamiętniającej poległych górników z kopalni „Wujek”; uwolnienia ze szpitala przy ul. Banacha w Warszawie postrzelonego przez MO działacza niepodległościowego – Jana Narożniaka; sabotażu przeprowadzonego w dniu 4 lipca 1982 r. w Teatrze Komedia, skutkującej zamknięciem teatru.

Odznaczony zostanie także Wiesław Budzyński, poza działalnością opozycyjną od lat 1970

i zaangażowaniu w NSZZ „Solidarność”, członek podziemnego Komitetu Katyńskiego oraz Kręgu Pamięci Narodowej. Blisko współpracował ze Stefanem Melakiem. Organizował

i uczestniczył w wielu różnych uroczystościach patriotycznych. Inicjował akcje odnajdowania oraz porządkowania grobów powstańców listopadowych, styczniowych i warszawskich. Zaangażowany był również w kolportowanie ulotek i prasy podziemnej. Był autorem wielu artykułów o tematyce historycznej, głównie powstańczej oraz dotyczących zbrodni w Katyniu. Blisko współpracował z księdzem Jerzym Popiełuszko oraz biskupami Władysławem Miziołkiem i Jerzym Modzelewskim.

Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 roku. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 roku z okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadawany jest przez Prezydenta RP, na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji antykomunistycznej za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka

w czasach PRL. Odznaczenie nawiązuje do przedwojennych Krzyży i Medali Niepodległości.

4. Koncert „Po co nam wolność?” - Teatr Polski w Warszawie (ul. Kazimierza Karasia 2), 13 grudnia 2021 r. godz. 20.15

Będzie to muzyczna opowieść o jednym z najbardziej mrocznych okresów w historii PRL. Znakomici polscy artyści, zabiorą widzów w podróż do przeszłości sprzed 40 lat, kiedy władze komunistyczne postanowiły całkowicie zniszczyć wspaniały ruch społeczny, jakim była „Solidarność”. Każda z piosenek zostanie zaśpiewna w nowych aranżacjach, dzięki czemu koncert będzie artystycznie spajać współczesność z ostatnią dekadą istnienia PRL. Repertuar koncertu poprowadzi słuchaczy przez utwory lat 80., które znakomicie oddają nastrój tamtych dni, pełnych niepokoju, surowego i niełatwego życia, ale opowiadają też o niesamowitej sile człowieka do walki o swoją wolność.

Transmisja koncertu rozpocznie się o godz. 20:15 na TVP 1 oraz:

• na kanale IPNtv, na Youtube (link do transmisji: https://www.youtube.com/watch?v=IoA2gwSgOUE );

• na profilu głównym IPN na FB https://www.facebook.com/ipngovpl

5. Inauguracja „Bazy internowanych w stanie wojennym”

Z 12 na 13 grudnia 2021 r. będzie miała miejsce inauguracja tworzonej przez Archiwum IPN „Bazy internowanych w stanie wojennym”. Baza będzie publikowana w ramach projektu Grudzień 1981 w zakładce Internowani. Docelowo użytkownicy bazy będą mogli zapoznać się z informacjami o ponad 9,4 tys. internowanych osobach.

Głównym założeniem przedsięwzięcia realizowanego w latach 2021–2022 jest przedstawienie pełnego wykazu osób internowanych na podstawie Dekretu Rady Państwa PRL o stanie wojennym. Baza będzie zawierała nie tylko wpisy o osobach zatrzymanych ze względów politycznych, ale również informacje o internowanych z innych powodów, np. o dygnitarzach partyjnych PZPR. Poszczególne pola zawierają podstawowe dane personalne, informacje o miejscu, datach i przyczynie internowania oraz odnośniki do biogramów zewnętrznych. Rekordy będą uzupełniać pliki cyfrowe z kopiami decyzji o internowaniu (o ile zachowały się one w zasobie archiwalnym IPN), a w przypadku osób internowanych z powodów politycznych, także fotografie.

Projekt na charakter rozwojowy, a prace będą kontynuowane do 13 grudnia 2022 r. Czytelnicy będą mogli również brać udział w rozbudowie Bazy, przesyłając swoje uwagi i propozycje uzupełnienia wykazu osób na adres internowani@ipn.gov.pl

Sekcja Internowani zostanie uzupełniona o interaktywną Mapę miejsc internowania (z opisami tych miejsc i linkami do bazy) oraz Statystyki MSW PRL dotyczące internowanych (z grafikami).

Adres bazy: www.13grudnia81.pl

Instytut Pamięci Narodowej od lat podejmuje działania mające na celu upamiętnienie ofiar i upowszechnianie wiedzy o stanie wojennym. Zostały przygotowane liczne audycje, wykłady, wystawy i akcje medialne. Zachęcamy do włączenia się w inicjatywy IPN w całej Polsce.