Historia 7 sty 2021 | Krzysztof Drozdowski
 Od fontanny do armaty [KARTKA Z KALENDARZA]

fot. arch. K. Drozdowskiego

7 stycznia 1943 roku Niemcy rozpoczęli rozbiórkę fontanny Potop. Od 2006 do 2014 roku trwał proces rekonstrukcji rzeźby prowadzony przez Społeczny Komitet Odbudowy Bydgoskiej Fontanny Potop. Uroczyste odsłonięcie nastąpiło 26 czerwca 2014 roku.

Fontanna od momentu odsłonięcia stała się natychmiast jednym z symboli Bydgoszczy. Bydgoszczanie chętnie fotografowali się przed wodotryskiem. W niedzielę czekał na spacerowiczów fotograf, który wykonywał zdjęcia. Fotografowanym zostawiał specjalny bilet, z którym mogli się zgłosić po odbiór zdjęcia. Mało kto nie decydował się na taką pamiątkę.

Fontanna jest odzwierciedleniem momentu z biblijnego potopu - sceny, gdy giną zwierzęta i ludzie, którzy nie znaleźli schronienia na arce Noego. Grupa posągowa fontanny składała się z trzech niezależnie stojących części.

W opisie historycznym czytamy -

W centrum fontanny znajduje się mężczyzna, podtrzymujący lewym ramieniem omdlewającą kobietę. Drugą ręką usiłuje wciągnąć na skałkę innego mężczyznę. U stóp skały leży młoda matka, zmarła z wyczerpania, która zdołała jednak uratować swoje dziecko, bezradnie rozglądające się po wodnej pustyni. Obok wdrapuje się lew, nie czyniąc jednak szkody ludziom. Jest to główna figura, dominująca nad pozostałymi, usytuowana w centrum niecki fontanny.

Drugą figurę tworzy samotna niedźwiedzica, z głową skierowaną na wschód i prawą łapą uniesioną, opartą o skałę. W zaciśniętej paszczy trzyma bezwładne, martwe ciało małego niedźwiadka.

Trzecia część rzeźby nawiązuje do mitologii greckiej. Przedstawia scenę walki człowieka z oplatającym go wężem morskim, na wzór grupy Laokoona. Oddany został wysiłek mięśni i napięcie podczas tych zmagań.

Kompozycja rzeźbiarska ma 6 metrów wysokości i wykonana została z brązu, masa całości wynosiła 9 ton. Ściany basenu zbudowano z czerwonego piaskowca, stopnie z szarego granitu śląskiego, a otaczający chodnik ułożono w mozaikę.

Fontanna była efektem konkursu ogłoszonego w 1897 roku przez Krajową Komisję dla Popierania Sztuki Plastycznej w Poznaniu. Zwyciezcą został Ferdinand Lepcke, który pokonał 43 inne nadesłane prace. Po sześciu latach, w końcu nastąpiło odsłonięcie fontanny. Uroczystość nastąpiła 23 lipca 1904 roku o godz. 11.00. Jednakże okazało się, że system doprowadzania wody nie działa prawidłowo. Dopiero 4 lata później udało się usunąć wszelkie niedoróbki. W tym też roku Lepcke stworzył figurę Łuczniczki, która stała się największym symbolem miasta nad Brdą. 

7 stycznia 1943 roku Niemcy rozpoczęli rozbiórkę fontanny, a uzyskane materiały zostały przeznaczone na cele wojenne. Popularnie wśród bydgoszczan mówiło się, że "Potop został przetopiony na armaty".

Próbę rekonstrukcji fontanny zainicjowano w 2004 roku. Dziesięć lat póżniej, 26 czerwca 2014 r. nastąpiło odsłonięcie zrekonstruowanej fontanny.

Zobacz też współczesne zdjęcia fontanny Potop w obiektywie Jacka Kargóla

 

Zdj. z arch. K. Drozdowskiego

 

Krzysztof Drozdowski

Krzysztof Drozdowski Autor

Publicysta, autor wielu książek historycznych.