Życie w ukryciu – kulturalne propozycje Galerii Autorskiej [ODSŁONA 105.]

Grzegorz J. Grzmot-Bilski – poezja

Promień ciemności

Po udrękach duszy
dalej niż nicość
zobaczysz pełnię
rozświetlony
promień ciemności
wyzwolony
– wiedzą i miłością
powrócisz do domu
jak światło
wraca ku światłu.

Źródło
O. Korneliuszowi Wenclowi E C – duchowemu bratu

Twoim przeznaczeniem jest dotarcie do źródła
dojdziesz do niego nocą kiedy wszystko co ziemskie
będzie pogrążone w głębokim śnie

W drodze nie lękaj się palącego słońca ani wycia wiatru
płaczu pustyni która chciała zostać ogrodem
od ziarnka piasku ucz się pokory i tajemnic wszechświata

Idąc do kresu nocy unikaj fałszywej wielkości
wystrzegaj się miraży i złudnej piękności
nie ugasisz nimi pragnienia pamiętaj o źródle

Napotkane spopielałe kości zwierząt i ludzi
nauczą ciebie łagodnej przyjaźni ze siostrą śmiercią
dobrej tylko dla nielicznych

Niebo i ziemia przypomną ci
pierwsze prasłowa o stworzeniu i objawieniu
pytania skąd pochodzisz? i dokąd zmierzasz?

Wreszcie na samej górze pośrodku swojego serca
gdzie słychać najmniejszy powiew wiatru
odkryjesz miejsce pełne ciszy

Cisza tego miejsca jest wolna
od hałaśliwych myśli trosk i potrzeb
właśnie tam tryska niepojęte – źródło.

Niebieski argonauta

Ostatecznie bowiem czymże jest człowiek w przyrodzie?
Nicością wobec nieskończoności, wszystkim wobec nicości,
pośrodkiem między niczym a wszystkim.
B. Pascal, Myśli

Jestem pyłkiem w kosmosie
obcy we wszechświecie
niebieski argonauta
myślę o relacjach
między kosmosem
i sferą nadprzyrodzoną
czy istnieje życie poza Ziemią?
nieznane cywilizacje?
inteligentny projekt
wydaje się sensowny
mój statek Argo
zbudowałem z matematyki
i geometrii nieeuklidesowej
niebezpieczna podróż
szybko mija
jak pocałunek ukochanej
na pożegnanie
czy ją jeszcze zobaczę?
na gwiezdnych mapach
zaznaczyłem trajektorię lotu
do ojczyzny nie z tego świata
w kosmicznej odysei
omijam archontów
i czarne dziury Hawkinga
przede mną odległe przestrzenie
jak Wyspy Trobrianda
nie znające Zbawiciela
mój statek pędzi
ku spełnieniu przeznaczenia

27.01.2020

Dotykamy się skrzydłami

To wiedz, że pojawienie się anioła
bynajmniej nie strwożyło jej.
Rainer Maria Rilke, Zwiastowanie Marii
Romie Warmus

Wędrowiec
samotna i ognista gwiazda
oddzielony od wszystkich
jednak zjednoczony ze wszystkimi
mieszkam na krańcach
zimnego wszechświata
jak Chrystus lub bodhisattwa
wielka cisza
na granicy
czasu i wieczności
między zachwytem a zawieszeniem
gdy się zamyślę
trwonię tysiąclecia
widzę rzeczy przyszłe
słyszę głosy zmarłych
kosmiczną muzykę kołysankę
przychodzę do poranionych
spragnionych światła
dotykamy się skrzydłami
połączyła nas odległość
nie lękaj się
ukochana moja
zaśniemy razem
obudzimy się w królestwie
gdzie miłość jest w przestrzeni
między uderzeniami skrzydeł

23.01.2020

Życie absolutne

Jezus także przyjął chrzest. A gdy się modlił,
otworzyło się niebo i Duch Święty zstąpił
nad Niego, w postaci cielesnej niby gołębica,
a z nieba odezwał się głos: Tyś jest mój Syn,
dziś Ciebie zrodziłem. Łk 3, 21-22. (BJ)

1.
Ubogi i grzeszny
długo szukałem miłości
a znajdowałem zmysłową rozkosz
przed laty
miałem dziewczynę ‒ Salome
złotą jesienią
nie było gdzie się podziać
chodziliśmy do parku
całować się na ławce
rok później zaszła w ciążę
z kolegą
urodziła syna

2.
Po wewnętrznej przemianie
uwolniony od panowania nicości
widzący
zobaczyłem niewidzialne królestwo
Miriam z dzieckiem
chodziła ulicami mojego miasta
widziano ją jednocześnie
w wielu miejscach
była bezdomną
damą po chorobie nowotworowej
stała pod dyskoteką
z ostrym makijażem na twarzy
w bardzo krótkiej spódniczce
miłość czysta i niepokalana
tajemnica wiecznej kobiecości

3.
Uznałem swoje przeznaczenie
Bóg we mnie
zechciał stać się człowiekiem
musiałem w pełni przecierpieć
cierniową drogę Chrystusa
krzyż i zmartwychwstanie
życie absolutne
śmiertelne ‒ nieśmiertelne
złote dziecko
porzuca czas niczym namiot
wraca do domu wiecznej radości
jesteśmy stworzeni do bezśmierci
kto upodobał sobie nowe życie
żyć będzie
Teraz nie ma nic niemożliwego

Bydgoszcz 3.09–17.09.2019; 17.01.2020, godz. 4.07

Jeżeli wszechświat jest poezją. O wierszach Grzegorza Grzmot-Bilskiego

Poezja Grzegorza-Grzmot Bilskiego jest poezją filozoficzną w sensie dwojakim: po pierwsze, wypełniona jest aluzjami filozoficznymi i religijnymi – odniesieniami do epizodów Ewangelii i do koncepcji wpływowych myślicieli XIX i XX wieku, m.in. Fryderyka Nietzschego, Alfreda Northa Whitehead’a  czy Carla Gustava Junga. Ten zespół odwołań nie pełni tu jednak funkcji erudycyjnego ornamentu, ale służy pogłębieniu refleksji nad kondycją duchową i moralną człowieka współczesnego, stwarza perspektywę, która przybliża kulturowe doświadczenie podmiotu, sytuuje je w określonej tradycji, a tym samym uwiarygadnia jego spostrzeżenia i diagnozy.

Autor kreuje wizerunek bohatera-wędrowca, nomady przemierzającego terytoria współczesnej „ziemi jałowej”, człowieka zagubionego, wykluczonego i wydziedziczonego, doznającego zwątpień i duchowych cierpień. Jest on świadom własnych słabości i jednocześnie boleśnie odczuwa negatywny, dezintegrujący i destabilizujący wpływ po/nowoczesnej kultury z jej tendencją do relatywizacji, desemantyzacji, społecznej atomizacji czy skłonnością do ironicznego i prześmiewczego stosunku do świata wartości. Jego podróż ma charakter poznawczy i terapeutyczny – rozpoznaje zwodniczy, iluzoryczny i rozkładowy charakter kultury ponowoczesnej i zarazem uzmysławia sobie ułomności własnej natury – zmysłowość, egoizm, narcyzm –   zaś wiedza ta motywuje go do podjęcia wysiłku moralnej rekonwalescencji i duchowej reintegracji, których skuteczność gwarantuje przymierze z Chrystusem.

Z filozoficznym kontekstem tych wierszy ściśle koresponduje ich religijny wymiar. Jest to bowiem poezja konfesyjna, otwarta i szczera w swej wyznawczej tonacji, poezja silnie zakorzeniona w tradycji chrześcijańskiej i zarazem poezja konsolacyjna – przynosząca pocieszenie i pełna ufności w możliwość resakralizacji istnienia, nasycenie egzystencji duchową treścią i wskazująca na konieczność odnowienia religijnego wzoru życia. 

Piotr Siemaszko

 

Janusz Boruta – obrazy

Janusz Boruta, Ikona VI 1989

Janusz Boruta, Obiekt 1990

Prezentowany cykl prac zaczęty jeszcze podczas studiów, miał początkowo tytuł „Przenikanie”. Odnosił się on do przenikania stref sacrum i profanum. Z jednej strony tajemnica świętości, nadprzyrodzonej mocy wiary i modlitwy, transcendencji, a z drugiej strefa naszych codziennych doświadczeń, trudnych do zrozumienia, ulegających procesom erozji, dalekich od ideału. Moje obrazy powstały z połączenia fascynacji siłą duchowości wyrażoną cytatami ikon i próbą zrozumienia otaczającej rzeczywistości, obrazowanej symbolicznie powierzchniami w stanie destrukcji, ulegającymi niszczącemu działaniu czasu, mającymi jednak paradoksalnie swój urok i piękno, być może nie w tradycyjnym tego słowa znaczeniu.

Grzegorz J. Grzmot-Bilski
Urodzony w 1964 r. w Bydgoszczy, filozof i poeta. Doktorat z filozofii obronił w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie (1994). Przez wiele lat pracował jako adiunkt w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Jest autorem książek poświęconych filozofii: Idea racjonalności w filozofii A. N. Whiteheada (1996), W poszukiwaniu syntezy. Między wiarą a rozumem (2004), Bierdiajew i problem wolności (2010). Opublikował także książki poetyckie: Z powrotem do życia (2003), Nim spłonę w świetle (2011), Przebóstwienie (2015), Sprzedawca kawy (2019), Niebieski argonauta (2021). Działał aktywnie w Fundacji na rzecz powołania w Bydgoszczy Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Jest współtwórcą ogólnopolskiego Czasopisma Filozoficznego Filo-Sofija, członkiem Polskiego Towarzystwa Filozoficznego oraz przewodniczącym Komisji Filozofii Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego. Wyróżniony w 2021 roku za twórczy wkład w kulturę chrześcijańską w kategorii twórca.

Janusz Boruta
Urodził się w 1959 r. Ukończył Wydział Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. W 1987 r. uzyskał dyplom z zakresu malarstwa w pracowni prof. Mieczysława Wiśniewskiego. Uprawia malarstwo i grafikę. W latach 1986-1992 r. nauczyciel rysunku i malarstwa w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych i Podyplomowej Szkole Sztuk Pięknych w Bydgoszczy. Zawodowo związany z projektowaniem graficznym, reklamą i kreacją artystyczną. Od roku 2017 realizuje autorski projekt artystyczny MODULART, będący innowacyjnym nawiązaniem relacji widz - artysta, w którym odbiorca może stać się współtwórcą dzieła.

Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego w Bydgoszczy powstała 16 czerwca 1979 r. W latach 80. należała do nielicznych prywatnych galerii w Polsce, jej aktualna znajduje się ponownie przy ul Chocimskiej 5. Twórcy Galerii: malarz Jan Kaja i grafik Jacek Soliński (obaj rocznik 1957) swoje przedsięwzięcie określili jako pozainstytucjonalne, niezależne, otwarte, wciąż poszukujące i ewoluujące. Charakter działań Galerii mieści się w formule przenikających się dziedzin: plastyki, fotografii, konceptualizmu, poezji, literatury, teatru, muzyki i filozofii. Cykl „Życie w ukryciu” przybliża twórczość artystów związanych z Galerią. Więcej czytaj m.in. na stronie autorska.pl.