Katastrofa pod Otłoczynem: 45 lat temu zginęło 67 osób. Rocznica tragedii w Brzozie

Największa powojenna katastrofa kolejowa

Był świt 19 sierpnia 1980 roku. Pociąg pospieszny z Kołobrzegu do Łodzi ruszył z Torunia Głównego z półgodzinnym opóźnieniem. Dwie minuty później z Otłoczyna wyjechał pociąg towarowy. Zmęczony maszynista zignorował sygnał „stój!” i wjechał na niewłaściwy tor. O 4.30, w rejonie Brzozy, doszło do czołowego zderzenia. Zginęło 67 osób, w tym maszyniści, obsługa i 63 pasażerów.

Świadkiem akcji ratunkowej był Kazimierz Janicki, ówczesny naczelnik lokomotywowni w Toruniu. – „Po dojściu do skarpy ujrzałem straszny widok: leżące na wagonach martwe ciała, rannych wynoszono spod pogiętych blach. Trudno było dotrzeć do maszynisty Gerarda Przyjemskiego. Udało się go uratować, ale jego pomocnik zginął” – wspominał po latach.

Wspólna akcja służb

Na miejscu błyskawicznie pojawiły się służby ratunkowe, milicja i Służba Ochrony Kolei. Do działań ściągnięto dodatkowe pociągi ratunkowe, m.in. z Bydgoszczy i Tczewa. Ich ciężki sprzęt okazał się niezbędny, by usuwać z torów ważące ponad sto ton lokomotywy i zniszczone wagony.

Wieczorem teren tragedii sprawdzali żołnierze, poszukując rannych, którzy mogli oddalić się w szoku. Obok miejsca katastrofy jeszcze w 1980 roku ustawiono skromny pomnik pamięci. Kilkadziesiąt lat później powstała tablica z nazwiskami wszystkich ofiar.

Rocznicowe obchody

W 45. rocznicę katastrofy mieszkańcy, rodziny ofiar i ratownicy zebrali się na Mszy świętej w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Otłoczynie. Następnie udali się do lasu między Brzozą a Otłoczynem, gdzie pod pomnikiem złożono kwiaty. W uroczystościach uczestniczyli m.in. przedstawiciele samorządu województwa i gminy Wielka Nieszawka, a także strażacy, policjanci, kolejarze i leśnicy.

– „Wracamy myślami do największej po wojnie katastrofy kolejowej w Polsce. Jesteśmy to winni ofiarom i pełnym poświęcenia ratownikom” – mówił marszałek Piotr Całbecki.

Pamięć i refleksja

Choć od tragedii minęło 45 lat, wciąż wracają dramatyczne obrazy tamtego sierpnia. Rocznicowe spotkania są nie tylko hołdem dla ofiar, ale i przypomnieniem o konieczności bezpieczeństwa w transporcie. Dla wielu mieszkańców Brzozy i okolic wspomnienie katastrofy na zawsze pozostanie częścią ich lokalnej historii.

Źródła: materiały Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko Pomorskiego