Nowa kolekcjonerska pięciozłotówka od NBP – Zamek w Łańcucie

Okolicznościowa moneta pięciozłotowa została wybita w standardzie obiegowym, z ozdobnym rewersem, na którym znajduje się wizerunek zamku w Łańcucie. Moneta została wyemitowana w nakładzie do 1 000 000 sztuk i można ją zamieniać według wartości nominalnej we wszystkich Oddziałach Okręgowych NBP.

Zamek w Łańcucie, wzniesiony w latach 1629–1642, przez ponad trzy stulecia pozostawał w rękach Lubomirskich, a następnie ich spadkobierców, Potockich. W tym czasie był nie tylko domem rodzinnym, lecz także miejscem, gdzie rozwijało się życie kulturalne oraz publiczne. Przez wieki podejmowano w nim licznych gości, w tym głowy koronowane.

Pierwotne założenie architektoniczne, będące ważnym dla całej południowo-wschodniej Polski punktem strategicznym, reprezentowało typ palazzo in fortezza. Składało się z czteroskrzydłowego, dwupiętrowego pałacu z czterema wieżami w narożach, wpisanego w regularny pięciobok fortyfikacji bastionowych typu staroholenderskiego.

Na przełomie XVIII i XIX w. dotychczasowa twierdza została przekształcona w wygodną, komfortowo urządzoną rezydencję, otoczoną parkiem. Inicjatorką przebudowy była ostatnia z rodu, Izabela z Czartoryskich Lubomirska, po śmierci której zamek odziedziczył wnuk księżnej, hr. Alfred Potocki. Założona przez niego w 1830 r. ordynacja rodowa spowodowała, że cały majątek wraz z zamkiem przetrwał, jako spójna całość, do II wojny światowej. Luksusowa posiadłość, otwarta dla towarzystwa, była utrzymywana dzięki nowocześnie prowadzonej gospodarce rolno-przemysłowej. Na przełomie XIX i XX w., za rządów III ordynata hr. Romana Potockiego, obiekt po raz kolejny został poddany przebudowie, która nadała mu obecny kształt i wygląd.

O pozycji i znaczeniu właścicieli zamku świadczą dziś zgromadzone kolekcje dzieł sztuki i rzemiosła artystycznego oraz duży księgozbiór. Wnętrza zamkowe wyróżniają bogactwo stylów i kunszt architektoniczny poszczególnych apartamentów, sal i pokoi, obfitujących w oryginalne dekoracje – barokowe, rokokowe, klasycystyczne i późniejsze, których projektantami byli wybitni polscy oraz zagraniczni architekci i dekoratorzy. Poszczególne pomieszczenia są urządzone i ozdobione odpowiednimi do ich funkcji zestawami mebli, obrazów oraz innymi dziełami i przedmiotami codziennego użytku.

Zamek otacza rozległy park, na terenie którego znajdują się zabytkowe budowle, takie jak: Stajnia i Wozownia, Zameczek Romantyczny, Oranżeria, Ujeżdżalnia, Ogrodniczówka oraz zrewitalizowana Storczykarnia. Nie brakuje tu też obiektów sportowych oraz małej architektury, a także pięknych ogrodów, w tym Włoskiego i Różanego.

W 1944 r. łańcucki zamek wraz z zabytkowym otoczeniem został przekształcony w muzeum.

Kolejna emisja jest zaplanowana na 14 listopada 2024 r. Tego dnia Narodowy Bank Polski wprowadzi do obiegu dwie srebrne monety kolekcjonerskie o nominale 10 zł z serii „Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni” – „Henryk Flame Bartek” oraz „ks. Władysław Gurgacz Sem”.

Źródło: Narodowy Bank Polski