Za wiarę i ojczyznę! W Toruniu odsłonili pomnik pomordowanych duchownych

Wybraliśmy ten symboliczny dzień, aby wspominając patrona naszego województwa świętego Jana Pawła II, w wigilię jego urodzin, przypomnieć słowa modlitw, które wznosił za doznających krzyw i ponoszących ofiarę męczeństwa, bez względu na to jakiego byli wyzwania i religii. Oddajemy dziś hołd wszystkim, którzy padli ofiarą zła na tej ziemi, którzy oddali życie za innych. Chciałbym dziś złożyć podziękowanie i hołd obecnym tu duchownym za to, że idziecie drogą właśnie tych, którzy kiedyś wyznaczali ją w tak tragicznych okolicznościach, że z niej nie zeszliście. Niech pomnik, który dziś poświęcimy będzie wyrazem tego, że powinniśmy żyć ze sobą w pokoju i szanować się nawzajem szukając wspólnej drogi

– powiedział podczas przemówienia marszałek Piotr Całbecki.

Uroczystość rozpoczęła się od śpiewów litanii nabożeństwa majowego, po których harcerze Hufca Związku Harcerstwa Polskiego w Toruniu zaprezentowali krótką inscenizację. Odsłonięcia pomnika dokonała marszałek Piotr Całbecki wspólnie z biskupem Wiesławem Śmiglem i księdzem Mikołajem Hajduczenią, proboszczem Parafii Prawosławnej św. Mikołaja w Toruniu, którzy poświęcili tablicę oraz siostrą Katarzyną Pawlak, przełożoną prowincji toruńskiej zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety. Podczas uroczystości obecni byli m.in. Paweł Gulewski, zastępca prezydenta Torunia, radni Miasta Torunia, profesor Waldemar Rozynkowski, Jerzy Gębara, komendant Chorągwi Kujawsko-Pomorskiej ZHP i siostry elżbietanki. Wydarzeniu towarzyszył także poczet sztandarowy Szkoły Podstawowej Towarzystwa Salezjańskiego w Toruniu.

Niemalże połowa duchowieństwa pomorskich diecezji i zgromadzeń zakonnych poniosła śmierć w czasie drugiej wojny światowej. Cieszę, że powstał ten pomnik dopełniający to co tworzy się w tym parku, który jest miejscem pamięci. Jesteśmy tu dziś żeby wyciągać wnioski, po to abyśmy sobie uświadomili, że każdy konflikt, każda wojna i każda nienawiść do drugiego człowieka prowadzi do upadku

– zaznaczył biskup ordynariusz diecezji toruńskiej Wiesław Śmigiel.

Pomnik został sfinansowany ze środków samorządu województwa kujawsko-pomorskiego. Jego autorem jest toruński rzeźbiarz Zbigniew Mikielewicz, twórca znajdującego się w parku Pomnika Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939.

Jesienią 1939 roku, wkrótce po napaści Niemiec na Polskę, okupanci przystąpili do ludobójczej akcji „odpolszczania” północno-zachodniej części polskich ziem, przyłączonych wkrótce po napaści Niemiec na Polskę do III Rzeszy. Zaplanowane jeszcze przed wybuchem wojny i przeprowadzone według przygotowanych wcześniej list proskrypcyjnych masowe rozstrzeliwania ludności cywilnej, przede wszystkim inteligencji oraz osób zaangażowanych w umacnianie polskości, pochłonęły dziesiątki tysięcy istnień. Do największych zbrodni doszło na terenie przedwojennego województwa pomorskiego – liczbę ofiar, wśród których były też kobiety i dzieci, szacuje się na co najmniej 30 tysięcy. Sprawcami mordów byli miejscowi Niemcy zrzeszeni w organizacji Selbstschutz Westpreussen, nadzorowani przez SS. Większość z nich uniknęła odpowiedzialności.

W 2018 roku w Toruniu stanął Pomnik Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939, który znajduje się w parku o tej samej nazwie przy ulicy Uniwersyteckiej i ulicy gen. Jana Henryka Dąbrowskiego. Prosta bryła odwołuje się do wyobrażenia zburzonego przez pociski domu. Pod pomnikiem umieszczono ziemię ze wszystkich, blisko 400, znanych miejsc kaźni z jesieni 1939 i początków 1940 roku. W parku znajdują się także płyty upamiętniające zamordowanych w 1939 roku nauczycieli i harcerzy oraz kamień poświęcony pamięci Józefa Władysława Bednarza, nazywanego pomorskim Korczakiem psychiatry i dyrektora szpitala psychiatrycznego w Świeciu.

Od 13 maja w Parku Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej prezentowana jest także wystawa poświęcona rotmistrzowi Witoldowi Pileckiemu, którą z okazji 120. rocznicy jego urodzin przygotował Instytut Pamięci Narodowej. Prezentowane plansze zobaczyć można na stronie instytucji.

Beata Krzemińska, rzecznik prasowa Urzędu Marszałkowskiego