Pamięć o tragedii w Smukale: hołd dla ofiar niemieckiego obozu wysiedleńczego

Obóz w Smukale został utworzony 1 września 1941 roku na terenie dawnej fabryki karbidu „Karbid Wielkopolski”. Decyzja o jego powstaniu była wynikiem przepełnienia innych obozów przesiedleńczych w regionie, takich jak te w Toruniu i Potulicach. Obiekt pełnił funkcję punktu zbornego dla wysiedlanej ludności polskiej z Pomorza i północnych Kujaw, będąc elementem niemieckiej polityki czystek etnicznych i germanizacji tych terenów.

Warunki panujące w obozie były skrajnie trudne. Więźniowie, często całe rodziny, byli stłoczeni w nieszczelnych budynkach, gdzie na osobę przypadało zaledwie półtora metra kwadratowego przestrzeni. Brak odpowiedniej higieny, niedożywienie oraz przymusowa praca w ciężkich warunkach prowadziły do licznych zachorowań i zgonów. Szacuje się, że przez obóz przeszło około 4 tysięcy osób, z czego co najmniej 400 zmarło na skutek panujących tam warunków.

Obóz został zlikwidowany w lutym 1943 roku, a jego więźniowie zostali przeniesieni do innych obozów, głównie do Potulic. Dziś, na terenie dawnego obozu znajduje się internat, a pamięć o ofiarach jest pielęgnowana przez lokalną społeczność i instytucje.

Podczas sobotnich uroczystości odśpiewano hymn państwowy, odprawiono mszę świętą w intencji pomordowanych oraz odczytano apel pamięci. Delegacje złożyły kwiaty pod pomnikiem upamiętniającym ofiary obozu. Wicewojewoda Michał Koniuch w swoim przemówieniu podkreślił znaczenie pamięci historycznej, mówiąc: „Pamięć to nie jest jedynie gest. To akt sprawiedliwości. To wołanie, które nie pozwala zapomnieć. I które domaga się, byśmy umieli spojrzeć w oczy przeszłości – nie odwracając wzroku”.

Źródło: IPN, media lokalne, fot. Facebook IPN